รัตนคูหากายสิทธิ์	ล้วนวิจิตรนวรัตน์จรัสฉาย
แสงมณีสีวามอร่ามพราย	เป็นเลื่อมลายแลสลับระยับตา
อันเพชรดีสีขาวรุ้งพราวเพริศ	สุดประเสริฐแสงสีวิเลขา
ใครประดับเพชรดีมีราคา	เรืองเดชานุภาพด้วยดวงมณี
ทับทิมแท้แลดูแดงอร่าม	แสงแวววามแจ่มจรัสรัศมี
กำจัดปวงโรคาพยาธี	พูนทวีสินทรัพย์นับอนันต์
มรกตสดขจีสีเขียวขำ	แสงงามล้ำเลอเลิศประเสริฐสรรพ์
ประดับกันเขี้ยวงาสารพัน	คุ้มภยันตรายถ้วนมวลพาลา
อันมณีสีเหลืองเรืองวิรุจน์	นี่คือบุษราคัมเลิศล้ำค่า
เป็นอาภรณ์พูนสวัสดิ์วัฒนา	ชนม์พรรษายืนดำรงคงนิรันดร์
แก้วโกเมนแดงก่ำน้ำใสสด	แสนงามงดรูจีแสงสีสัน
ผู้ประดับรับเคารพอภิวันทน์	ประชานันท์นับถือเลื่องลือนาม
นิลกาฬน้ำเงินก่ำล้ำหมอกเมฆ	รุจิเรขรุ่งโรจน์โชติอร่าม
อำนวยสรรพ์สุขารมณ์อภิราม	สิ่งดีงามหลามหลั่งสะพรั่งมา
สีขาวหม่นหมอกมัวสลัวแสง	บอกแสดงมุกดาหารตระการสง่า
ดลขจัดสัตว์ร้ายพ่ายเดชา	อสรพิษนานาล่าหลีกไกล
แก้วเพทายพรายแสงสีแดงเรื่อ	พรรณอะเคื้อลำยองผุดผ่องใส
นำศิริมงคลดลโชคชัย	กำจัดชัยผ่องอุบาทว์ให้คลาดคลาย
แก้วไพฑูรย์ขุ่นฉวีสีไม้ไผ่	สังวาลไหมสาแหรกผ่านประสานสาย
บันดาลชัยชนะหมู่ศัตรูร้าย	แผ่กำจายเสน่ห์ติดจับจิตเอย

สีขาวผ่องเพชรดี
ทับทิมสีมณีแดง
เขียวใสแสงมรกต
เหลืองใสสดบุษราคัม
แดงแก่ก่ำโกเมนเอก
สีหมอกเมฆนิลกาฬ
มุกดาหารหมอกมัว
แดงสลัวเพทาย
สังวาลสายไพฑูรย์
เจิดจำรูญนพรัตน์ อวยสวัสดิภาพล้น
ปวงวิบัติขจัดผ่านร้าย กลายดี

เนื้อเพลงระบำนพรัตน์
นายมนตรี ตราโมท ศิลปินแห่งชาติ ผู้แต่งบทร้องและทำนองเพลง

อัญมณีมีค่าและเป็นสิริมงคลแก่ผู้ประดับ คือ นพรัตน์ อันประกอบด้วยอัญมณีเก้าชนิด นั่นคือ เพชร ทับทิม มรกต บุษราคัม โกเมน นิล มุกดาหาร เพทายและไพฑูรย์ อาจารย์ผู้เชี่ยวชาญด้านนาฏศิลป์จึงคิดนำสีของมณีทั้งเก้าชนิดมาประดิษฐ์เป็นเครื่องแต่งกายผู้แสดง พร้อมทั้งแต่งบทร้อง ทำนองเพลง บรรยายคุณสมบัติและคุณประโยชน์ของอัญมณีแต่ละชนิด โดยผู้แสดงแต่งกายตามสีอัญมณีนั้นๆจะแสดงท่ารำไปตามบทร้องและทำนองเพลง ระบำชุดนี้นอกจากจะงดงามแล้วยังให้ความรู้ในเรื่องของอัญมณีทั้งเก้าชนิด ที่เรียกว่า นพรัตน์ อีกด้วย

นายมนตรี ตราโมท ผู้เชี่ยวชาญด้านดนตรีไทยและศิลปินแห่งชาติ เป็นผู้แต่งบทร้องและบรรจุทำนองเพลงระบำนพรัตน์ ไว้ในการแสดงละครนอก เรื่องสุวรรณหงส์ ตอนชมถ้ำ

สุวรรณหงส์พาพราหมณ์โตและพราหมณ์เล็ก (เกศสุริยง)ไปชมถ้ำแก้ว ซึ่งกรมศิลปากรจัดแสดงให้ประชาชนชม ณ โรงละครศิลปากร เมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ.๒๔๙๒ ปัจจุบันระบำชุดนี้นิยมนำมาแสดงเป็นชุดระบำเอกเทศ เพราะบทร้องและทำนองเพลงไพเราะ ท่ารำและเครื่องแต่งกายงาม ผู้ประดิษฐ์ท่ารำ คือ นางลมุล ยมะคุปต์ ผู้เชื่ยวชาญการสอนนาฏศิลป์ วิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากร นางมัลลิ คงประภัศร์ และนางศุภลักษณ์ ภัทรนาวิก (หม่อมครูต่วน)

ดนตรีที่ใช้ประกอบการแสดง เป็นวงปี่พาทย์ไม้นวมเครื่องห้า หรือเครื่องคู่ หรือเครื่องใหญ่ ทำนองเพลงนพรัตน์ เพลงสุรินทราหู เพลงเร็วท้ายสมเด็จ

ผู้แสดงแต่งชุดพระราชนิยมไทยจักรี หรือไทยจักรพรรดิ หรือแต่งกายแบบเบ็ดเตล็ดห่มสไบเฉียงตามสีอัญมณีทั้งเก้าชนิด พร้อมถนิมพิมพาภรณ์ ศิราภรณ์เกี้ยวดอกไม้ไหว รำท่าตามบทร้องของอัญมณีแต่ละชนิดในเพลงนพรัตน์ และเพลงสุรินทราหู แล้วรำรวมพร้อมกันในเพลงเร็วท้ายสมเด็จ

ระบำนพรัตน์จัดแสดงได้สองแบบ คือ แบบที่หนึ่งรำเต็มทุกบทร้อง และเพลงเร็วท้ายสมเด็จใช้เวลาแสดงประมาณ ๑๒ นาที แบบที่สองรำเฉพาะเพลงสุรินทราหูกับเพลงเร็วท้ายสมเด็จ ใช้เวลาแสดงประมาณ ๕ นาที

ในชีวิตของ ส.ท่าเกษมมักจะมีเรื่องบังเอิญเกิดขึ้นอยู่เสมอๆ เช่นเมื่อสุดสัปดาห์ที่ผ่านมา เรา ๒ คน ขับรถกันมาฉลองวันพ่อที่ Palm Desert และอยู่ต่อจนถึงวันชาติสหรัฐอเมริกา เพื่อช่วยสมาชิกคนโตของครอบครัวดูแลเด็กๆ เธอจะได้ทุ่มกายทุ่มใจดูแลการแข่งขันจิมนาสติกได้อย่างเต็มที่ โดยไม่ต้องห่วงลูกตัวเล็กๆ

ปรากฏว่าประธานาธิบดีโอบามา บินเดี่ยวมาฉลองวันพ่อกับเพื่อนๆ นักกอล์ฟแถวๆ นี้เอง ที่ว่าบินเดี่ยวเพราะภรรยาและลูกสาว ๒ คนยังอยู่ที่ประเทศอิตาลี รู้สึกว่าจะบินกลับมาพบกันหลังวันพ่อที่ทำเนียบขาว

ระหว่างที่พักผ่อนอยู่ที่นี่ได้เปิดวิทยุศึกษาฟังข่าวสารการเมือง พอดีมีรายการ บุหลันลอยเลื่อน ระหว่าง ๒๒:๐๐ – ๒๓:๐๐ น. (เวลาทางเมืองไทย) ใช้ฟังทางอินเทอร์เน็ท ส่วนมากจะใช้ฟังย้อนหลังเพราะเวลาที่เขาออกอากาศทางนู้นตรงกับเวลานอนทางนี้ของ ส.ท่าเกษม ปรากฏว่าคืนที่ฟังเป็นวันอังคารที่ ๑๖ มิ.ย. คุณวราภรณ์ เจ้าของรายการเพลงไทยเดิม คือรายการเดียวกันมีชื่อที่ ไพเราะเพราะพริ้งเรียกความสนใจว่า บุหลันลอยเลื่อน ก่อนจะเปิดแต่ละเพลง เธอจะเล่าที่ไปที่มาของเพลง น่าสนใจทีเดียว เคยได้ฟัง “สุริยัน-จันทรา” ในการร้องและมีดนตรีประกอบแบบไทยเดิม คราวนี้เธอเล่าถึงเพลงระบำนพรัตน์ ส.ท่าเกษม หูผึ่ง หายง่วงนอน ตาสว่างทันทีทันใด เพราะตัวเองเคยรำถวายหน้าพระที่นั่งมาแล้วที่ Hilton Hotel ในดาวน์ทาวน์ นครลอสแอนเจลิส

ในเดือนมิถุนายน ระหว่างวันที่ ๖-๒๐ ปี พ.ศ. ๒๕๑๐ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เสด็จประพาสประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นทางการ ประทับที่คฤหาสน์ของมหาเศรษฐีในเมือง Bel Air และเสด็จพระราชดำเนินกาล่าดินเนอร์ ณ Hilton Hotel จัดถวายโดยสมาคมไทยแคลิฟอร์เนียภาคใต้ ขณะนั้นมีนายกสมาคม คุณเปรม อดีตเป็นตำรวจ ส.ท่าเกษม เพิ่งมาถึงใหม่ๆ ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๐ เป็นน้องใหม่ไม่ค่อยรู้จักใครแต่มีคณะกรรมการสมาคม ติดต่อมาทางผู้ปกครอง คุณประพีร์ โชติกะพุกกะณะ เลยได้มีโอกาสรำละครถวายที่สหรัฐอเมริกา นับว่าเป็นครั้งแรกและครั้งเดียวในชีวิตก็ว่าได้ ครูที่ฝึกสอนจบจากวิทยาลัยนาฏศิลป์ กรมศิลปากร เราเรียกกันว่า “พี่” ไม่ได้เรียกครู เธอรับบทเป็น “เพชร” เหมาะสมมากรูปร่างหน้าตาและฝีมือท่วงท่าการรำเหนือกว่าพวกเราในกลุ่ม ส.ท่าเกษม รำเป็น “โกเมน” ... แก้วโกเมนแดงก่ำสีใสสดแสนงามงดรูจีแสงสีสัน ผู้ประดับรับเคารพอภิวันทน์ ประชานันนับถือเลื่องลือนาม

ลืมไปเลยว่าระบำนพรัตน์อยู่ในละครเรื่องสุวรรณหงส์ นับว่ารายการวิทยุช่วยรื้อฟื้นความทรงจำกลับมา ยังจำได้ว่าติดตามบิดาไปดูละครกรมศิลปากรทุกเรื่องไม่มีพลาด นั่งแถวหน้าเวลาตัวละครลงมาแสดงที่เวทีล่างจะใกล้ชิดมาก และเรื่องนี้ชอบที่สุด สร้างฉากได้สวยประทับใจตอนพระสุวรรณหงส์ทรงไต่ตามสายป่านว่าวขึ้นไปพบเจ้าหญิงผู้เลอโฉมในวัง

ตั้งแต่มาพักที่นี่จะกระโดดลงบ่อทุกวันทำให้คิดถึงสมัยดูละคร เป็นวัยที่กระโดดลงแม่น้ำเจ้าพระยาทุกวันหลังกลับจากโรงเรียน ปีนี้มาฉลองวันเกิดกับครอบครัวและ Shooting Stars Team สงสัยเค้กวันเกิดคงละลายก่อนคนวันเกิดจะได้มีโอกาสตัด อากาศร้อนถึง ๑๑๕ องศา

เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๒๑ เป็นวันแรกของฤดูร้อน นึกไม่ถึงว่าอากาศจะร้อนได้เร็วเช่นนี้ โชคดีที่ Marriott’s Desert Springs Villas มีถึง ๑๐ สระน้ำ (ประมาณนั้น) เลยคลายความร้อนลงได้บ้าง หวังว่าปีนี้ชาวมิถุนายนคงได้รับของขวัญที่ถูกใจกันทุกคน !

หมายเหตุ ขอบคุณ วิกิพีเดีย Wanaleegolf GotoKnow และเวบฯ ต่างๆ

ลาก่อนสำหรับเสาร์นี้
ส.ท่าเกษม
๒๗ มิ.ย. ๒๕๕๘