เรียนรู้เมื่ออยู่เมืองลุงแซม
วลัยพรรณ เกษทอง



บทสรุปของการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรในปีพ.ศ. 2566 ของสถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสเจลิส

เป็นระยะเวลากว่า 3 สัปดาห์ตั้งแต่เริ่มมีการลงทะเบียนการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรในวันที่ 25 มีนาคม ในวันพุธที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2566 คุณต่อ ศรลัมพ์ กงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส ก็ได้เชิญผู้สื่อข่าวท้องถิ่นและประชาชนทั่วไปมาเข้าสังเกตการณ์การคัดแยกบัตรอีกครั้งและร่วมเป็นสักขีพยานในการจัดส่งบัตรเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรชุดสุดท้ายออกจากสถานกงสุลใหญ่ ณ นครลอสแอนเจลิส โดยสายการบิน ANA ในเวลาหลังเที่ยงคืน เพื่อที่จะได้ไปถึงยังประเทศไทยในบ่ายของวันศุกร์ที่ 12 พฤษภาคม ตามเวลาประเทศไทย ซึ่งเป็นเวลาที่จะสามารถจัดแยกบัตรไปยังหน่วยเลือกตั้งปลายทางได้ทันเวลาการนับรวมกับบัตรในประเทศหลังปิดหีบเลือกตั้งในวันที่ 14 พฤษภาคม

สถานกงสุลใหญ่ ฯ ได้เปิดให้ประชาชนไทยในอาณาเขต 13 รัฐที่ได้ลงทะเบียนเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรตั้งแต่วันที่ 25 มีนาคม – 9 เมษายน 2566 พบว่ามีผู้มาลงทะเบียนทั้งสิ้นจำนวน 6,664 คน และมีผู้ลงทะเบียนทางไปรษณีย์ประทับตราวันที่ 9 เมษายนแต่มาถึงภายหลังจำนวน 22 คน รวมเป็นผู้ลงทะเบียนขอใช้สิทธิ์ ฯ กับสถานกงสุลใหญ่ ฯ ลอสแอนเจลิสทั้งสิ้น 6,686 คน

รัฐแคลิฟอร์เนียเป็นรัฐที่มีประชาชนมาลงทะเบียนสูงที่สุด (4,254 ราย) ถัดมาเป็นรัฐวอชิงตัน (607 ราย) และรัฐเนวาด้า (519 ราย)

ผู้ลงทะเบียนเป็นผู้มีภูมิลำเนาในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลสูงสุด (3,757 ราย) ถัดมาเป็นภาคเหนือ (730 ราย) และภาคกลาง (435 ราย)

สถานกงสุลใหญ่ ฯ ได้รับซองบัตรเลือกตั้งกลับมากลุ่มแรกตั้งแต่วันที่ 21 เมษายนจำนวน 12 ซอง และมีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ในแต่ละวัน โดยมียอดส่งเข้ามาสูงสุด 902 ซองในวันที่ 1 พฤษภาคมซึ่งเป็นวันก่อนวันสุดท้ายในการแจ้งให้ส่งบัตรในครั้งแรก โดยทางสกญ.ได้ขยายเวลาการรับบัตรออกไปจนถึงวันที่ 10 พฤษภาคมเป็นวันสุดท้าย รวมได้รับบัตรเลือกตั้งที่ส่งกลับเข้ามาทั้งสิ้น 5,858 ซอง

จากสถิติผู้ใช้สิทธิ์ตามที่ลงทะเบียนในแต่ละมลรัฐ พบว่ารัฐนิวเม็กซิโกมีผู้ใช้สิทธิ์ตามที่ลงทะเบียนไว้ถึง 94% ถัดมาคือรัฐโอเรกอนและอริโซน่า (92%) วอชิงตันและแคลิฟอร์เนีย (91%)

ปัญหาที่พบในการส่งเอกสารทางไปรษณีย์ คือมีการตีกลับเนื่องจากที่อยู่ไม่ครบถ้วน ความผิดพลาดของเจ้าหน้าที่ปณ.ซึ่งมีการยิงบาร์โคดผิดพลาด ทำให้จดหมายวนลูปกลับไปมา หรือบางส่วนมีความเข้าเข้าใจผิดเกี่ยวกับการจ่าหน้าซองและบางส่วนมีการส่งกลับเนื่องจากไม่พบผู้รับ ซึ่งมีจำนวนไม่มาก ซึ่งสถานกงสุลใหญ่ฯ ได้พยายามแก้ไขเพื่อจัดส่งซองดังกล่าวกลับไปให้ผู้ลงทะเบียนฯ อีกครั้ง

สำหรับขั้นตอนในการคัดแยกบัตรเลือกตั้งที่ส่งเข้ามา เจ้าหน้าที่ ฯ จะทำการเปิดซองส่งกลับทุกวัน โดยหลังจากเปิดซองแล้ว เจ้าหน้าที่จะลงนามบนซอง มีการตรวจเอกสารที่ส่งมาในซอง อันได้แก่ ซองใส่บัตรเลือกตั้ง (สส.5/2) และสำเนาเอกสารแสดงตน (บัตรประชาชนหรือพาสปอร์ต) บันทึกชื่อผู้ที่ส่งเอกสารมาในสมุดบันทึกและเก็บข้อมูลทางอิเลคทรอนิค จากนั้นนำซองใส่บัตรเลือกตั้ง (สส.5/12) มาแยกตามเขตเลือกตั้งซึ่งจะถูกรวมกับซองอื่นในถุงพลาสติกใสที่มีป้ายระบุเขตเลือกตั้ง เพื่อรอการปิดถุง ถุงพลาสติกใสบรรจุบัตรเลือกตั้งในแต่ละเขตที่มีการรัดปากถุงด้วยลวดพลาสติกจะถูกนำไปรวมกับถุงใส่บัตรเลือกตั้งจากเขตเลือกตั้งอื่น บรรจุใส่ถุงเมล์ทางการทูตส่งไปพร้อมกับแฟ้มข้อมูลผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง ซึ่งจะถูกผนึกอีกชั้นด้วยลวดและตรีตราอย่างแน่นหนาก่อนจะส่งไปยังประเทศไทยผ่านทางสายการบินพาณิชย์ ซึ่งบัตรทั้ง 5,858 ซองได้มีการทยอยส่งเข้าไปยังประเทศไทยเป็นจำนวน 5 ครั้ง เพื่อเฉลี่ยความเสี่ยงที่บัตรทั้งหมดจะพลาดไม่ไปถึงประเทศไทยตามเวลา โดยบัตรลงคะแนนที่ไปถึงสนามบินสุวรรณภูมิ จะถูกส่งไปตามแต่ละคูหาเลือกตั้งเพื่อนำไปนับคะแนนพร้อมกับบัตรที่ประชาชนในประเทศลงคะแนนหลังการปิดหีบในวันเลือกตั้งคือวันที่ 14 พฤษภาคม 2566 เวลา 17.00 น.

สำหรับซองส่งเอกสารกลับและสำเนาแสดงตนที่ผู้เลือกตั้งส่งมาจะไม่ถูกส่งไปกับถุงเมล์ แต่สถานกงสุลใหญ่ ฯ จะเก็บไว้เพื่อเป็นหลักฐานอ้างอิงเพื่อตรวจสอบข้อมูลต่อไป

หลังจากวันนี้ทางสกญ.คาดว่าจะยังมีบัตรเลือกตั้งส่งกลับเข้ามาอีก ซึ่งเป็นบัตรตกค้างมาไม่ทันส่งไปนับตามเวลา แต่ทางสกญ.จะทำการบันทึกชื่อของผู้ใช้สิทธิ์และส่งแจ้งให้กับทางกกต.เพื่อทำให้ผู้ใช้สิทธิ์เหล่านั้นไม่เสียสิทธิ์ถึงแม้บัตรที่ส่งกลับมาจะไม่ถูกกลับไปนับคะแนนก็ตาม โดยบัตรที่ตกค้างนี้จะมีการดำเนินการต่อไปตามขั้นตอนที่กกต.จะแจ้งมาในภายหลัง

สำหรับผู้ที่พลาดการลงทะเบียนสามารถแจ้งเหตุไม่สามารถไปเลือกตั้งได้ เพื่อรักษาสิทธิ์ทางการเมือง ได้ทางเวบไซด์ https://boraservices.bora.dopa.go.th/election/abscausess หรือผ่านทางแอพพลิเคชั่น smart vote ของกกต. ซึ่งจะมีตัวเลือกให้แจ้งเหตุที่ไม่สามารถลงเลือกตั้งได้ สำหรับผู้ที่ไม่สะดวกในการทำการด้วยวิธีดังกล่าวสามารถดาวน์โหลดแบบฟอร์ม ส.ส. 1/8 จากเวบไซด์ของสถานกงสุลใหญ่ ฯ thaiconsulatela.org/election2023 กรอกแบบฟอร์มแล้วส่งมาพร้อมสำเนาเอกสารประจำตัวจ่าหน้าถึง “Oversea Election Section, Royal Thai Consulate-General, Los Angeles” ที่อยู่ 611 N Larchmont Blvd, 2nd Floor, Los Angeles, CA 90004.

เรื่องและภาพ: วลัยพรรณ เกษทอง