ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
โรงเรียนของแม่ ตอนที่ 18

ภรรยาบอกผม เป็นคนเก็บความลับไม่เป็น บอกว่าความลับ คือความลับ ผมตอบกลับถ้าคนมาบอกผมก็เรียกว่าไม่ลับอีกต่อไป เมียมองหน้า ผมหน้าสลด เปล่าเถียง ตอบตามรู้สึก เมียยิ้ม ก็แล้วไปคราวหน้าไม่ปล่อย สำหรับผมไม่ชอบมีความลับหรอก ยุ่งยากใจ อึดอัดตาย ตอนอยู่มัธยม เคยบอกเพื่อนที่โรงเรียน ชอบผู้หญิงใกล้วัด เพื่อนบอกว่าดักรอ ไม่กล้าพูด เพียงพบบ่อย ความคุ้นหน้า ความสนิทก็เริ่มคลานมาเอง ครับพอบอกเพื่อน เหมือนนั่งในห้อง ลืมเปิดหน้าต่าง พอนึกออกเดินไปเปิด ลมเย็นกรูเข้ามาชื่นใจ เช่นเดียวกับอึดอัดพอบอกเล่าโล่ง ยิ่งกล้าบอกว่าผมรักคุณนะ (ภรรยา) ยิ้มกว้าง แปลกรอยย่นหดหาย เขาจึงบอกว่ายิ้มเท่านั้นที่เป็นธรรมชาติให้คนพูดคุยด้วย ตัวเอง สุขกายสบายใจ

ผมรับรู้มากเรื่องจากคนอื่น ผมก็ระบายให้คนอื่นฟัง บางครั้งไม่ตั้งใจ เหตุการณ์ประจบเหมาะ ผมว่าดีซี บางทีเจ้าตัวปัญหาไม่รู้มากคนช่วยระบายความอึดอัดลดลงเร็ววัน

ผมติด ชอบเล่าเรื่องให้แม่ฟัง แม่ไม่เคยรำคาญ นั่งตั้งใจฟัง แนะนำอ้างเหตุผล ทางจิตวิทยาบอกว่าเด็กฉลาดไม่เพียงพันธุกรรมจากพ่อแม่ แต่สิ่งแวดล้อมความสำคัญไม่เป็นรอง คุณเกิดมารวย คนดูแลมากมาย เช้าตื่นกระโปรง เสื้อ กางเกง รองเท้า คนนำมาวางหรือแขวนรอไว้ เหมือนกับล็อคสเป็คใช้ชุดนี้นะค๊ะ คุณท่านเงยหน้า ปากขมุม มองทะลุพื้นเพดานห้อง แต่งตัวเสร็จลงมา อาหารบนโต๊ะพร้อม คุณท่านลงมาย้ำลูกต้องทานผลไม้ด้วยทุกวัน กินเสร็จคนเดินมาเก็บถ้วยชาม อีกคนเดินถือเป้ คนถือไม่กล้าหน้างอ ตัวผอมบาง ผิวคล้ำกระเป๋าหรือเป้หนัก นายตัวเล็ก เหมือนรู้ใจหนักใช่ไหมล่ะ หนังสือทั้งนั้น ผ่านประตูรถด้านหลังเปิด คนขับเคยอ่านหนังสือเกี่ยวกับโชว์เฟอร์ และบัดเล่อร์ ต้องแต่งตัวดี เปิดประตู เอาใจ ปากต้องพูดดูนายเล็กนั่งเรียบร้อย ไม่อันตราย ของไม่ขาดนะครับ ปิดประตูได้หรือยัง ขอรับ คำว่าขอรับสารภาพติดมาจากละคร สรุปสิ่งแวดล้อมเลิศ เรียนเก่ง แต่มากกิจกรรมไม่เคยรับรู้ แม่นายหญิงชมเปราะลูกเรียนเก่ง จบปริญญาตรี “Magna Cum Laude” พูดภาษาทั่วไป เก่งกว่าเด็กทั่วไป เป็นรองแค่เด็กท็อป

อาจจะแตกต่างจาก ป๋องเด็กสลัมบางวันนอนยังหิว เวลาทำการบ้านน้องเอาเวลาไปหมด พ่อแม่ทะเลาะกันบ่อย เคยมีพ่อโทสะขึ้น เตะแม่ แม่วิ่งเข้าครัว ถือมีดพ่อบอกว่าขอโทษ ไม่ลงมือทำร้ายต่อ ป๋องตัวสั่น กลัว คิดว่าสักวันคงฆ่ากันตาย แล้วเขากับน้องจะอยู่กับใคร พ่อแม่มีเงินกินเหล้า สูบบุหรี่ มากเวลาสูบจากถ้วย แต่เงินเพียงซื้อไข่เค็มก็ไม่มี เดินออกจากบ้านถนนเป็นหลุมเป็นบ่อ เศษขยะมีทั่วไปใต้ถุนบ้าน เป็นคลอง น้ำดำ อะไรต่อมิอะไรกองสูงบนพื้น เกือบถึงพื้นบ้าน บางวันคงมีงูมาหาหนู คนทุกผู้มีพฤติกรรมละม้าย เด็กด้วยกันถึงวัยจะแก่และเยาว์บ่อยครั้งจะมอม ต่างเดินไปโรงเรียน ไม่เหมือนในอเมริกา คนยากจนมีรถสีเหลืองรับส่ง ขนาดไปส่งเด็กเกินเวลาเข้าเรียน ผู้ปกครองหันหน้า ปรึกษาบ่นบริษัทรถ เด็กยากจนในอเมริกาอดคิด ช่างสบาย แม่มีลูกหลายคนผัวหายหน้า รัฐบาลจ่าย ลูกคนที่ผมรู้จักจบไฮสคูล อยู่ปีแรกซิตี้คอลเลจ รัฐจ่ายทุกอย่าง กลางปีกลับบ้านไม่อยากเรียนบอกพ่อแม่ท้อง เออไม่เรียนก็ไม่ว่าพวกพ่อแม่ก็ไม่เรียน ยังมีรถดีขับ ดูแม่เอ็งซี ทำงานเงินใต้โต๊ะ เก็บเงินไปตกแต่งหน้า เอ็งรู้ไหม แม่เอ็งสวยกว่าตอนมีเอ็งเสียอีก เออมีลูกก็ดีรัฐจะได้จ่ายเราเพิ่มขึ้น บ้านเช่าเล็กไปหาใหญ่กว่า รัฐต้องจ่ายเพิ่ม ลูกแกไม่อดอยาก

แต่เด็กไทย ยากจนไม่มีใครสน พบจบไฮสคูล ตะเกียกตะกายเรียนมหาวิทยาลัย จบปริญญาตรีน้อยไป เรียนโท เผลอเรียนเอก การศึกษาส่วนตัวคนเขียนนิยม เพราะชีวิตทุกวันนี้คือเอ็ดดูเคชั่น

แต่บ้านเราความสามารถในการใช้การศึกษาสูงมีจำกัด บริษัทต่างชาติก็ไม่เพิ่ม บริษัทคนไทยลูกหลานก็มีการศึกษาสูง เด็กๆ เรียนเอกชน ไฮสคูลอินเตอร์ กลับบ้านพ่อแม่คุยเรื่องธุรกิจมากสิ่งซึมเข้าก้นใจ จบไฮสคูลสอบเรียนต่ออเมริกา อังกฤษ ออสเตรเลีย หลายคน จบ Ivy League มหาวิทยาลัยเก่าแก่ของอเมริกา อยู่ทางตะวันออกเหนือ เพราะอเมริกามาจากยุโรป มาตั้งถิ่นฐานใหม่ เรียกนิวอิงแลนด์ มี 13 รัฐ พวก Ivy League ทำชื่อเสียงทางการศึกษา ทำงาน เด็กเก่ง ค่าเทอมแพง อย่าง เยลส์ ฮาวาร์ด คอแนล พริ้นตั้น อีกเยอะ

ถ้าเมืองไทยคงเหมือนจุฬา และธรรมศาสตร์

แต่พวกไอวี คงไม่มีการเดินเข้าเพราะพ่อแม่รวย โง่เซ่อ ข้อสอบรั่ว แต่ปัจจุบัน เด็กเอเชียเรียนเยอะ อย่างเบิร์คเล่ย์ กะเหรี่ยงเต็ม ยูซีเออไวน์ ผมเคยไป เด็กต้อนรับหน้ากะเหรี่ยงทั้งนั้น อ๊อคฟอร์ต เคมบริดส์ ต้องการกะเหรี่ยงเพราะเงินเต็มกระเป๋า ก็ต้องยอมรับ กะเหรี่ยงเก่ง ถ้ามีเงิน ไม่เคยกั๊กเรื่องการศึกษา พ่อแม่สามารถรวมทั้งปู่ย่า ตายาย ลงขันเพื่อการศึกษาของลูกหลานได้ เพราะจิตสำนึกจบแล้วมีชื่อ ทำเงิน เขาบอกจากการวิจัย เด็กเก่งอย่างเดียวเจริญได้ในไทยเท่านั้น แต่ประเทศเจริญ เก่งก็ต้องเข้าใจผู้ร่วมงานด้วย คือกระจายความรัก โอบอ้อม ไม่เอาเปรียบคนต่ำกว่า จะเห็นว่า ผู้นำอเมริกาจุดเด่นเคยทำงานฟรีให้สังคมทั้งนั้น ยกเว้นผู้นำบางประเทศ โนเนม โนประสบการณ์ และพยายามโกงกินประเทศชาติ และก็ได้รับการกราบไหว้ ยกยอ จากประชาชน คิดง่ายจังหวัดไหนตัวแทนร่วมบริหารรัฐบาล ท่านเป็นลูกบ้าน เป็นคนเลือก เมื่อคิดผิดซ้ำซาก คำพิพากษาบอกว่าทุกคนมีส่วนร่วมกระทำการไม่พัฒนาประเทศชาติ ทุกคนทำหน้าบ้าบอ ก็พวกคุณนั่นแหละเพราะเป็นลูกบ้านประจำของคนทำระยำ

เด็กสลัมไทย ทุกวันไปโรงเรียนมากคนไม่อาบน้ำ อาหารเช้าไม่ได้กิน บ่อยครั้งวันหวยออก ต้องวิ่งขายเรียงเบอร์ ก่อนขายพวงมาลัย ห่อหมก พอโตเป็นหนุ่มสาว ถูกหลอกให้ไปขายตัว ครับแล้วนับวันสังคมไทยคงตกต่ำ เดี๋ยวนี้ชาวยุโรป อเมริกา ญี่ปุ่น ใต้หวัน ชอบมาไทย เที่ยวกินหูฉลามโถละหมื่น ตับห่านห้ามขายในอเมริกา ทารุณสัตว์ บาปกรรม ประเทศไทยมี ทุกสิ่งคนต่างชาติมาเที่ยว เพราะเหตุจูงใจขัดทางศาสนาทั้งนั้น อย่างโสเภณีเด็ก กินของต้องห้าม คงคิดว่าทำบุญเยอะบาปกรรมคงเจ๊ากัน แล้วแต่ท่านจะคิดก็แล้วกัน เมื่อไม่มีคนเอะอะทุกสิ่งคือความถูกต้องตามกฎหมาย

พอถึงโรงเรียน ครูจะใช้วิธีที่เรียกว่าดึงความรู้สึกดีๆ ของเด็กให้ตื่นตัวทางการเรียน อย่างคุยให้เด็ก เล่า ถามปัญหา แต่คนไทยคงย้ำว่า สิ่งนั้นไม่ใช่การศึกษาเป็นปัญหาส่วนตัว ที่จริงการคุยให้เด็กได้ระบายความทุกข์ คือการศึกษาระบบขั้นจิตสำนึก หลายคนไม่เคยมีความรู้เรื่องเหล่านี้

พอเข้าห้องครูจะถามการบ้าน ทำเลข อ่านหนังสือ ถ้าไม่ทำไม่อ่านโดยไม่รู้สาเหตุ ว่าผมป๋องไม่มีเวลา ว่างจากหาเงินก็ต้องเลี้ยงน้อง จะหลับที่บ้านก็ไม่ได้ เพื่อนบ้านทะเลาะ ด่าร้องไห้ คงไม่รู้หรอกบ้านคนสลัม ฝาบ้านติด ฝาเดียวสองบ้าน ป๋องเวลานอนเอาตามองรูปฝาบ้าน ตาชนกับตาเพื่อนอีกบ้านเสมอ เลยคิดว่าครูเป็นพวกนายทุนรุ่นบุกเบิกชีวิต ไม่เข้าใจปัญหาประจำวันอย่างเด็กพวกเขา ครูเต็มตัวข้าราชการ มีสมัยหนึ่งกำลังจะถูกยกฐานะต่ำ (ยกขึ้นและวางลง และถูกกด) ข้าราชการครูป่วย เงินเดือนเต็ม คงมีบ้างเบี้ยวไม่เคยได้รับใบด่าว่า มาสายป่วยบ่อย อย่างดีเงินไม่ขึ้น ข้อยกเว้นสนิทกับครูใหญ่ หัวหน้าศึกษา ศึกษานิเทศน์ และยิ่งเป็นเด็กฝากมาจากกระทรวงในกรุง คำว่าเด็กฝากจะเป็นแบบเพิ่งจบ หรือผมเปลี่ยนสี มีกลเอาเปรียบ แม้แต่จวนเกษียณเดินทางมาเอาตำแหน่งพูดภาษาคนความคิดตรงข้าม เจริญก้าวหน้า ได้ดีเพราะระบบพวก ไม่ใช่ความสามารถ ยืนเด่นในตำแหน่งดี ย่อมได้ชื่อว่าเด็กฝาก

วันนั้นผมคุยจ้อ เรื่องเล่า เรื่องต่อจากนี้เจ้าของเรื่องบอกว่า เขาทุกข์มากเลย อึดอัด นอนไม่หลับ เหมือนกำลังถูกความทุกข์ชำเรา อยากเล่าให้แกฟัง ขอร้องอย่าเปิดปากให้คนอื่นฟัง ฟังแล้วตื่นเต้น สลด เห็นใจ ตัวข้าเออฟังแล้วถ้าเกิดกับตัว พวกเราคงจะแก้ปัญหาไม่ออกเช่นเดียวกัน เอาละนะพวกแกพร้อมที่จะฟัง เสียงพร้อมกันตะโกนพร้อมแล้วโว๊ย เอาละเริ่ม