คุยกับตัวเอง ไม่เคยมีความรู้สึกประหลาด กลับมีความรู้สึกดี ไม่ว้าเหว่ เท่ากับระบายสิ่งรับรู้ที่ไม่ต้องการให้ออกไปไกลๆ คุ้มไหมกับการส่งเด็กเล็กๆ ไปโรงเรียนเอกชน ซึ่งต้องเสียเงินแพง คำตอบมาจากความรู้สึกที่รับรู้ และประสบการณ์ที่ส่งลูกเรียนโรงเรียนเอกชน นโยบายจะเป็นไปตามความรู้สึกของผู้ปกครองปรารถนา เด็กปลอดภัย เรื่องติดนิสัยก้าวร้าวจากเพื่อน ยิ่งตอนโตเด็กติดยา ไม่อยากให้ติดด้วย และสำคัญครูเอาใจใส่ เด็กเล็กๆ ขนาดสองขวบในห้องเด็กประมาณ 10 คน มีครูคน พี่เลี้ยงคน เพราะเด็กวัยนี้ ต้องการการดูแล ช่วยเหลือ อย่างกินอาหารเลอะเทอะ เปื้อนมือ ปาก หรือฉี่ไหลรดกางเกง ถ้าคนเดียวคงยากที่จะดูแล และโรงเรียนเข้าใจเริ่มสอนการเรียน อ่าน

การสอนเด็กให้ช่วยตัวเอง ดูหลานสองขวบ ใส่เสื้อด้วยตัวเอง การสอนให้เด็กช่วยตัวเอง เอาเสื้อแผ่ ลังดุมหงาย ด้านหัวหันออก จับแขนเสื้อกาง เด็กเอามือใส่ ตรงช่องโคนแขนเสื้อทั้งสองแขนแล้วตะหวัดไปข้างหลัง ติดกระดุม หรือรูดซิบ เด็กทำเอง อ่านแล้วงง ลองทำดู มากอย่างแม้แต่ผู้ใหญ่อย่างเรา มากสิ่งเรียนรู้ใหม่ๆ ก็ตื้อได้ เหมือนคำต่างๆ จดใส่กระดาษนึกออกเมื่อไหร่ ล้วงหยิบอ่านทวน ไม่นานครั้งจำได้ ถ้าถามว่าแล้วลืมไหม ครับลืมคู่กันกับจำได้ แต่ถ้าความคิดอ่านยังไม่ถูกทำลาย ความลืมเป็นส่วนจิ๊บจ้อย

ครับการส่งโรงเรียนเสียเงิน สำหรับผมคือพื้นฐาน เป็นความจริงชีวิตทุกชีวิตถ้าพื้นฐานดี โอกาสพัฒนาสิ่งดีๆ ได้ง่าย และความถูกต้องผมอดที่จะพูดเรื่องเก่าไม่ได้ เหมือนผู้นำ ถ้าชีวิตไม่เคยเสียสละ อุทิศแรงงานเพื่อส่วนรวม ย่อมไม่เข้าใจความสงสารต่อคนด้อยโอกาสอย่างแท้จริง เมื่อไม่สงสาร ไม่เข้าใจ โอกาสที่คิดช่วยเหลือริบหรี่ ชีวิตคนด้อยโอกาสเหมือนจุดเทียนให้แสงสว่างกับทุกสิ่ง พอเทียนดับไส้เทียนกินตัวเทียนเอง ภาษาคนเราคือ เราเลือกคนซึ่งเป็นตัวแทน เขามีโอกาสได้เงิน และตำแหน่ง แต่พอได้รับ เราเป็นผู้วิ่งเต้นเลือก แต่พวกเรากลายเป็นคนไร้ค่าในที่สุด

ผมยอมรับการส่งโรงเรียนเอกชนเสียเงินเยอะ ถ้าเราพอที่จะทำได้ก็น่าจะส่งเรียน อ้อผู้ปกครองก็ต้องร่วมมือช่วยการบ้านด้วย ช่วยการอ่าน อย่าคิดว่าเสียเงินแล้วเรานั่งเฉย

โรงเรียนหลานผม 90 เปอร์เซ็นต์เด็กเป็นลูกกะเหรี่ยง อินเดียเยอะมาก และคนพวกนี้ รายได้ดี การศึกษาดี การศึกษาดี และเห็นความสำคัญของการเรียน เมื่อวันเสาร์ ลูกสาวผมถาม "พ่อ ถ้าจะชวนเพื่อนสักสิบคนมาบ้าน พ่อทำอาหารไทยเลี้ยงได้ไหม" จิ๊บจ๊อยสิบคนง่ายมาก เชิญมาเลยลูก แล้วเด็กๆ ละ ทานพิซซ่า เพื่อนลูกสาว และลูกเขย เคยเรียนด้วยกันตอนเรียนหมอ ทำงานด้วยกัน มากคนเป็นกะเหรี่ยง เขาจะเอาลูกเล็กมาด้วย สิ่งที่สังเกต พ่อแม่ใกล้ชิด สนิทสนม เบื้องต้นเด็กใกล้ชิดกัน พ่อแม่เป็นหมอ ทนาย และเอ็นจิเนีย การคุยสิ่งเหล่านี้มีส่วน เด็กจะซึมซับไปกับการเติบโต

เหมือนกับลูกสาว ลาออกจากหมอ เกือบ 6 เดือนสร้างคลีนิค และจะเปิดอาทิตย์หน้า เขาคิดว่ามีลูกชายสามคน เมื่อพ่อแม่เป็นหมอ มีคลีนิคของตัวเอง ลูกพอโตขึ้นเลิกโรงเรียน ไปหยุดดูพ่อแม่ทำงาน ค่อยมีความชอบพอทีละเล็กละน้อย คงได้สักคนเจริญรอยตาม และถ้าได้สองคนยิ่งดี ถ้าโลภมากได้ทั้งสามคง "เอ๊กเซลเลนด์" แต่จริงแล้วพ่อแม่อยากให้ลูก แหกคอกบ้างคือยึดอาชีพอย่างอื่น ตามความชอบพอ

แถบผมหลับนอน พ่อแม่เจ้าของร้านอาหาร ส่งลูกเรียนจบมหาวิทยาลัยเพราะคิดว่าร้านอาหาร ทำงานหนักเป็นร้านไม่ใหญ่โต และเมื่อทำร้านอาหารต้องอยู่กับร้านมากชั่วโมง และหลายคนเมื่อเรียนจบตัดสินใจบอกพ่อแม่อยากทำร้านอาหารช่วยพ่อแม่ และชอบ ครับร้านอาหารเดี๋ยวนี้ เป็นเรื่องของเงินและทองแล้วชีวิตคนต้องกินอาหารสามมื้อ ต้องคุยธุรกิจ คนมีเคสพบปะสังสรรค์ จัดวันเกิด วันแต่งงาน อาศัยร้านอาหาร เมื่อมีความรู้คิดว่าคงจะขยายสู่ความชอบของคน บั้นปลายมีความสุข เงินทองเดินมา ครับอาชีพอะไรก็ตาม ทำด้วยความพอใจย่อมมีสุข และทุกอาชีพ สามารถขยายให้เติบโตได้ ลูกสัมผัสทุกวัน ความชอบพอมั่นใจ ย่อมเกิด ไปดูได้เจ้าของร้านอาหารที่เป็นคนไทยรวยมากรวยน้อย อย่างน้อยมีข้าวดีๆ กินทุกมื้อ

ทุกวันเลิกเรียน 3:15 แต่อาทิตย์ละ 3 วัน มีกิจกรรมพิเศษอยู่อีกชั่วโมง มีศิลปะ โยคะ และกอล์ฟ

ชีวิตผมเกิด เติบโตกับโรงเรียนท้องทุ่ง เรื่องศิลปะไม่เคยอยู่ในหัว หรือความคาดหวังของพ่อแม่ ต่างคิดว่าวิชาศิลปะทำมาหากินเป็นเงินทองทำให้ชีวิตดีขึ้นจริงหรือเปล่า แต่ปัจจุบันวิชาศิลปะทำให้ชีวิตมีความสุข รู้จักพอเพียงและพอใจ หลานเรียนศิลปะจะมีวาดรูป ดนตรี นั่งสนทนา อย่างวันนี้เป็นวันลินคอล์นเอาจานกระดาษมาตัดเป็นหน้า หมวกติดด้วยมาสเมลโล่ พอเสร็จหยิบหมวกบิกินได้ หนวดเคราใช้ดินสอตกแต่ง ครับทุกครั้งเด็กจะเพลิดเพลิน มีผลงาน แม้แต่เด็กระบายสีเป็นรูปแปลกและแตกต่าง ครูจะเขียนคำอธิบายภาพให้เข้าจินตนาการของเด็ก แค่นี้เด็กก็ยิ้มออก

ผมชอบดูเด็กเล่นโยคะ เน้นการทำจิตให้ผูกพันกับสิ่งที่ครูทำเป็นแบบอย่าง และใช้ตัว คอ หัว แขนขา เด็กๆ จะชอบการทำตาม เด็กจะรู้สึกว่าจะพยายาม ถ้าทำผิดก็พยายาม

ที่ห้องโถงโรงเรียน เป็นห้องกว้างมาก กิจกรรมรวมของเด็กจะมารวมกันที่นี่ วันนี้เด็กโตอายุราวๆ 6 ขวบมีโปรทางการสอนกอล์ฟ มาสอนเด็ก มีไม้ ลูกกอล์ฟ (พลาสติก) และเสื่อตีกอล์ฟ ครับเด็กย่อมชอบ การเล่นกอล์ฟเป็นเรื่องของการฝึกท่าทางให้มีความสัมพันธ์ แขน การยืน การเคลื่อนของขา ส่วนสายตาย่อมจับอยู่ที่ลูกเสมอ กอล์ฟเป็นกีฬาที่สนุกเล่นคนเดียวได้ จะไปสนามตีลูก หรือออกรอบจะฉายเดี่ยวแล้วไปรวมกับคนอื่น ตีดีไม่ดีก๊วนอาจรำคาญบ้าง นานวันแน่นเอง

ตัวผมอดโม้ เป็นคนมีโชค รู้จักเล่นกอล์ฟมายาวนาน เดี๋ยวนี้อายุมาก ก็ยังฝึกซ้อมเสมอ ผมทำที่เล็กๆ สำหรับตีลูกหลังบ้าน ก่อนโน้นหลังบ้านระหว่างต้นไม้ใหญ่ มีอ่างอาบน้ำเปิดน้ำอุ่นๆ น้ำวนไปมา นั่งหลังพิง มองเดือน ตะวัน นานมาแล้วปิดตาย ไม่ใช้เอาแผ่นไม้คลุม สร้างหลังคาไปหาซื้อตาข่ายกอล์ฟเขาโล๊ะทิ้งมาวาง ทุกวันแดดดี แดดไม่ได้ ลมฝนและหนาวไม่เคยเป็นอุปสรรค หลบหน้าเมียหวดลูก เพลิดเพลิน

คนคงสงสัย คุยเล่นกอล์ฟมานานเคยได้ถ้วยบ้างไหม ผมยิ้มสาบานเคยได้มาหลายครั้ง ชนะขาดแต่อดบอกไม่ได้ว่าโกงแต้มต่อ ครั้งสุดท้ายสมาคมจัดแข่งที่สนามอลามิด้า คนเล่นครึ่งร้อย รางวัลใกล้หลุม พัดราคา 179 เหรียญ ผมยังใช้อยู่เลย ได้มาอย่างไรเป็นความสามารถน่า ลูกวิ่งไปใกล้หลุม เกือบลงห่าง 6 ฟุตเท่านั้น เวลาผมเล่นกอล์ฟชอบพนัน คนถ้าพนันมองผมเดินขาขวาซ้ายไม่ตรง คิดว่าคงเคี้ยวง่ายอยากบอกคิดผิด ยกเลิกได้

เดินทางไปรับหลานถ้าวันศุกร์ภาระเต็มกระเป๋า เสื้อผ้า ตุ๊กตา ผ้าห่ม กระป๋องข้าว พอทุกคนนั่งในที่นั่งต่างถามตา ขอคุ๊กกี้ ช็อกโกแลตและชิป