ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
ความจริงหรือความคิด 16 กุมภาพันธ์ 2556

เกือบ 3 ทุ่ม เดินลงจากพระอุโบสถ วัดพุทธานุสรณ์ งานสวดศพ 3 คืนติดกัน ต่างศพ ครับโลกที่เราสัมผัสทุกวัน ไม่มีอะไรอยู่คงกระพัน โดยเฉพาะชีวิตคน ตายเร็วตายช้าต่างกัน เหมือนกับงานคืนนี้และคืนก่อน เสียชีวิตก่อนอายุ 65 ปี ต่างก็รอที่จะรับเงินเกษียณ เพื่อพักผ่อนที่ต่อสู้กับงานมานานปี รุ่นผมคนเมืองไทย โดยเฉพาะพ่อแม่ ภูมิใจกับลูกหลานสอบเทียบได้ เรียนข้ามชั้นจบมหาวิทยาลัยเร็ว พูดเป็นเสียงเดียวเออลูกหลานข้าเก่ง แต่ธรรมชาติร้องเตือนไม่จริงหรอก สิ่งที่หวังและเห็นเป็นมายา ชีวิตคนถ้าปล่อยให้ธรรมชาตินำ ขยันเรียนไปตามอายุและขั้นตอนชีวิตจะสัมผัสกับความอบอุ่น ตามวัยและขั้นของชีวิต รีบจบเร็วย่อมเพิ่มความรับผิดชอบยาวนาน แต่ถ้าเข้าใจชีวิต ทำงานแล้วมีความสุขความพอใจ ทำงานนานก็ไม่เดือดร้อน คงเหมือนกับคนทำงานโอเวอร์ไทม์ทุกวัน ถึงได้เงินเพิ่ม พอทำไปเริ่มคิดว่าเออชีวิตเรา ไม่ได้เป็นไปตามธรรมชาติ

ยิ่งเดี๋ยวนี้ ความเครียดเรื่องเงินอดคิด เกษียณแล้วจะมีเงินไหม แต่แน่ๆ อายุการรับเงินขยายขึ้นทุกปี อีกไม่นานคงจะเกิน 70 ปีกว่าจะถึงได้เต็ม ช่วงโน้นมากคนตายก่อน ที่จะได้รับเงินเกษียณ คงจะเป็นทางหนึ่งที่ลืมคุยกัน ยิ่งเดี๋ยวนี้โรคภัยปรับตัว ให้เหนือยา อยู่นาน อยู่ทน และทำร้ายคนได้มากขึ้น พระเตือนโยมทำดี ทำบุญ ทำทาน รักษาศีล กายใจ สงบสุข โรคภัยกลัว

ผมสารภาพถ้ารู้คนตาย จะสนิทหรือไม่ถ้ามีโอกาสจะไป ฟังสวดศพ หรือไปเผา ครับชีวิตสุดท้าย ไปแสดงความเคารพ ขออภัยที่ล่วงเกิน อนุรักษ์ ชายะตานันต์ ผมเจอทุกครั้งที่ไปวัด ยืนอยู่ในครัว ผมเรียกว่า "รักษ์" เฉยๆ ทุกครั้งเรียกผมว่าพี่ ครับผมชอบความเป็นคนไทย เรายังเคารพกันด้วย "วัย" คนอายุมากกว่า เราเห็นทักทาย ยกมือไหว้ เรียกพี่ ป้า น้า อา หรือ น้อง เด็กหน่อยหลาน ความเคารพถ้าทำบ่อยๆ จะกลายเป็นนิสัย ติดตัว สิ่งดีๆ ติดตัวก็เป็นคุณงามความดี ไปไหนจะไกลหรือใกล้คนย่อมให้ความรัก

"รักษ์" ถ้ากลับมาอเมริกา จะอยู่วัดกับพระ ฝากตัวเป็นเด็กวัด หน้าที่เด็กวัดสำหรับผมมีเกียรติ และสร้างบุญกุศล เช้าตื่นแต่มืด ท้องฟ้ายังมืด หน้าหนาวถึงจะไม่อยากตื่น บิดตัวไล่เจ้าความเกียจคร้าน นานนาทีกว่าจะลุกได้ ถึงจะใช้เวลาบ้าง แต่เมื่อใจอยากตื่น ตื่นเพื่องานรับผิดชอบ สิ่งที่เรียกว่าบาปหรือเกียจคร้านหลบหน้า

ตื่นเช้ามืด จะชงกาแฟร้อนแก่ ให้ตัวเองหนึ่งแก้ว ธรรมชาติของกาแฟรสจะขม แปลกนะ ขมของกาแฟทุกคนติด ยิ่งรู้จักประยุกต์เติมหวานมัน กลายเป็นความเคยชินไม่อยากหลงลืม ต่างก็คิดว่าการเริ่มต้นด้วยกาแฟสักแก้ว เหมือนตัวกระตุ้นชีวิต คนไทยรุ่นปู่ย่า ฉลาดนำสิ่งขมมาปรุงเป็นอาหาร อย่าง สะเดา ขี้เหล็ก รสขมเป็นยาไปในตัว

รักษ์ ถือถ้วยกาแฟ เปิดประตู เดินรอบๆ วัด มีบ้างที่ "รากูล" ทำถังขยะหก แมวถ่ายไม่เป็นที่ การเก็บกวาดเริ่มชีวิต หลังจากนั้นเดินรอบๆ วัด โบสถ์ ต้นไม้ใหญ่ยืนสงบ เช้ามืดเกือบทุกวันลมไม่พัด ความสดชื่นสัมผัสกับกายใจ เคยถามว่าเดินทุกมืด เดินจงกลมหรือ มองหน้าผม ยิ้มก่อนตอบ ไม่หรอกครับ ผมรู้ว่าการเดินจงกลม ทำสมาธิจิต เป็นสิ่งดี แต่ผมยังขาดความพยายามกับสิ่งดีๆ เหล่านั้น เขาหันมามองผม พี่คงทำบ่อยนะ ผมยิ้มตอบ ผมก็เหมือนรักษ์อยู่ใกล้กับวัด พุทธศาสนา อ่านหนังสือเกี่ยวกับศาสนามากมาย แต่ก็ไม่เคยทำ แม้แต่นั่งสมาธิ สวดมนต์ก่อนนอนและเดินจงกลม อดคิดคนเดียวเราคงจะไม่หลุดพ้นจากความเป็นปกติชน เดินสวนทางนำสิ่งดีๆ มาเริ่มกับชีวิต คงยาก หรือเราเป็นคนบาป แต่ไม่น่า เราไม่ทำบาป และยังชอบทำบุญด้วย และฝึกใจให้คิดแต่สิ่งดีๆ ผู้ใหญ่บอกว่าบาปและบุญเป็นเส้นเดียวกันสมสู่กันถ้ายึดบุญบาปหดหาย

พี่ครับ บ่อยครั้งผมจะนั่งเงียบหลังโบสถ์ ที่โต๊ะใต้ต้นไม้ใหญ่ นึกพูดคนเดียว เหมือนต้นไม้ โต้ตอบ และคุยด้วย ต้นไม้ที่วัดเก็บไว้ รอบบริเวณวัดร่มรื่น คู่กับชีวิตให้ร่มเงา สามารถพูดได้ว่าเป็นที่ผ่อนคลาย ความทุกข์ร้อนทางจิตใจ คนที่อนุรักษ์ต้นไม้พูดว่า "ถ้าคนไม่ตัดต้นไม้ ต้นไม้จะให้ร่มเงา ฝนตก และเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์"

เกือบสว่าง รักจะเดินเข้าครัว ดูบริเวณห้อง จัด ทำความสะอาด เตรียมอาหารเช้าสำหรับพระ พระฉันเสร็จเก็บกวาด อาหารกลางวันโยม นำอาหาร มาถวายพระ ช่วยเป็นลูกมือ จัดอาหาร ล้างเช็ด พอพระฉันกลางวัน โยมจะทานอาหารร่วมกัน เกือบทุกครั้ง รักจะเดินมาตักอาหาร แล้วยืนทานในครัว บ่อยครั้งผมมองดู คงชอบความสงบ เจียมตัวอยากอยู่ง่ายๆ ไม่พยายามเพิ่มความวุ่นวายให้กับชีวิต ชีวิตก่อนหลับนอนดูแลวัด พระต้องการปัจจัยชีวิต วิ่งจัดหา

3-4 อาทิตย์ก่อนงานสวดศพ ผมไปวัดไม่เจอรักษ์ พระท่านบอกว่ากลับเมืองไทย ที่เมืองไทย รักษ์จะใช้ชีวิตที่วัดดาวดึงส์มากกว่าอยู่บ้าน คงเป็นความคุ้นเคยกับชีวิต ของพระและวัด ซึ่งไม่หลงไหลวัตถุ ศึกษาธรรมะเพื่อสอนและเป็นแบบอย่าง "รักษ์เข้าใจชีวิตว่าถึงจะก้าวไม่ถึง การสละชีวิตฆารวาสเป็นพระและอยู่วัดเต็มตัว ยังตัดการใช้ชีวิตแบบคนธรรมดาไม่ขาด คิดว่าถ้าเราเดินตามคนที่หันหลังให้กับชีวิตการครองเรือน ช่วยเหลือ ตามที่กำลังความาสามารถจะทำได้ ก็คิดว่าชีวิตนี้ก็คุ้มการเกิดและการมีชีวิต"

ผมอดคิด "รักษ์" ชีวิตสุดท้าย ใช้แรงกาย แรงใจ ทุ่มเพื่อความสงบของชีวิต กำไรของชีวิต เมื่อยังหายใจ ทำสิ่งดีมากกว่าไม่ดี ไม่ทำบาปใหญ่ เมื่อสิ้นสุดชีวิตที่อยู่ใหม่ย่อมดีกว่าปัจจุบัน

พอรู้อีกที คนชวนมาในพิธีสวดศพของ "รักษ์" ครับชีวิตปลายทางของคน แตกต่าง อย่างน้อยถ้าเดินทางของชีวิตแก่เฒ่า ความชราทั้งหลาย ก็เข้ามาเป็นส่วน มากรายมีโรคร้าย มากรายร่างกายยากต่อการเดิน ลุก นั่ง มากราย สูญเสียความจำ เมื่อปัญหาต่างๆ เข้ามาบงการชีวิต การละชีวิต ย่อมเป็นทางที่ถูกต้อง เหมือนเราเริ่มเป็นเด็ก เริ่มเติบโตเป็นหนุ่มสาว เริ่มโอกาสสดใส ดีงาม การตายคือละความทุกข์ ความไม่ยุติธรรมทั้งหลาย แล้วเริ่มสิ่งดีๆ ใหม่

คืนวันสวด เพื่อนๆ เกือบร้อยคนมาพร้อมเพรียง ฟังพระสวด นั่งสมาธิ พระเทศน์ ผมอดคิด ชีวิตคนคงจะจริง เราเกิดคนละที่ เดินทางไกล มาทำบุญกุศลที่วัดด้วยกัน พึ่งพา เกื้อกูล ลูกหลานเติบโต สนิท สร้างความเป็นปึกแผ่นให้กับวัฒนธรรมไทย พระท่านบอกว่า เราคงจะทำบุญกุศลร่วมกันมา จึงมารู้จัก สนิทกัน ผมคิดและยอมรับ มากสิ่งถึงเราจะพิสูจน์ไม่ได้ แต่ความเป็นจริงปรากฎกับสายตา รู้แต่ว่าชีวิตปัจจุบันเราเกื้อกูลกัน

ใครจะรู้ แม้แต่ชีวิตผม หลังจากการตายเราอาจเป็นสหาย ญาติ ในอนาคตภพข้างหน้า และมากคนที่นั่งฟังธรรม รวมทั้งพระ ชีวิตกระทำสิ่งเหมือนกัน ยึดมั่นในศีล อาจจะคลุกคลีกันในที่ใหม่ ซึ่งโอกาสเริ่มสิ่งดีๆ ด้วยกันอีก หลายคนที่นั่งฟังพระสวด อาจหลุดเป็นพระ ละเพศฆารวาสซึ่งยึดวัตถุ ยึดความสนุก เพลิดเพลิน

ผมเดินมาหยุด ที่โต๊ะข้าวต้มคืนนี้ คนทำข้าวต้มเลี้ยงชื่อจิตร ทั้งสามีและลูกมาคลุกคลี ช่วยเหลือวัดตลอด ผมยอมรับข้าวต้มอร่อยมาก เราคุยมากเรื่อง ภายในระยะเวลา 20-30 ปี จนถึงปัจจุบัน เรามีวัดไทยเกือบทุกรัฐ พระสงฆ์ประมาณ 500 คน วัดในปัจจุบัน นอกจากจะช่วยคนในด้านจิตใจ วัดยังช่วยด้านสังคม และที่เด่นช่วยขยายสิ่งดีงามที่เป็นวัฒนธรรมของไทยให้ยืนยง เกิด แก่ เจ็บ ตาย ทุกข์ และสุข วัดเป็นที่พักพิงกาย และใจ

เมื่อวันก่อนมางานศพ คุยกับเพื่อนคุยกันว่า ถ้าเหงา ก็มาวัด จะคุยกับพระหรือคนมาวัดก็ได้ แทนที่เราจะทำอาหารมื้อกลางวันกินกันระหว่างสามีภรรยา ก็ทำเพิ่มมากหน่อยมาถวายพระและทานร่วมกันกับคนอื่น ถ้าอยากมีมุมสงบ มานั่งในโบสถ์ อ่านหนังสือ ถ้าชีวิตชอบทำสวน พรวนดิน ถอนหญ้า พรวนต้นไม้แต่งกิ่ง แม้แต่อยากทาสี ครับวัดยังต้องการอีกมาก หลายคนใช้วัดจัดงานแต่งงานดูดี ประหยัด และมากด้วยบุญกุศล ไม่ต้องอวยพรมากมาย ทุกคนต่างสัมผัสกับความเจริญของวัด เกิดจากจิตเมตตาของประชาชน เสียงก้อง ขอให้โยมมีความสุขยิ่งขึ้น ใจคิดถึงรักษ์ ขอให้ไปในที่สงบ