ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
สิ่งรอบตัว ตอนที่ 1

ตอนเย็นวันพุธทำสวนอยู่หลังบ้าน งานสวน ดูไม่มาก แต่พอเริ่มลงมือทำ ไม่รู้ว่างานเพิ่มมากมาย เคยคิดว่ากว่างานจะเสร็จคงใช้เวลา พอนานวันเสร็จ ก็เริ่มที่เก่าอีก เฉพาะถอนวัชพืช และรดน้ำก็มีได้ทุกวัน ที่จริงก็ดีนะ เพราะงานนอกจากจะได้รับความเพลิดเพลินเท่ากับออกกำลัง และเป็นการออกกำลังกล้ามเนื้อโดยเฉพาะแขนขา ผมเคยเดินทุกวัน อยู่ดีๆ ก็หยุดเดิน เหตุผลอ้างไม่มีเวลา ฝนตก หนาว เป็นคำแก้ตัวที่ได้ผล ทั้งๆ ที่ตื่นแต่เช้า ช่วง 4-5 วัน ตื่นตี 4 ตื่นแล้วก็นอนไม่ค่อยหลับ โดยปกติไม่ชอบนอนลืมตาโพลงบนเตียง เลยถือโอกาส ยกขาข้างละ 20 ครั้ง จริงแล้วไม่มากหรอก แต่ก็ดีกว่าไม่ทำอะไรเลย ถือโอกาสเข้าห้องน้ำ ล้างหน้า แปรงฟัน เรื่องฟันถือว่าเป็นงานต้องดูแลเป็นพิเศษ ตอนเด็กเกิดต่างจังหวัด ที่จังหวัดอยุธยา ที่เขาเรียกสมัยโน้นคือคนบ้านนอก ความหมายก็คือ ไม่ได้เกิดในเมืองหลวง ถึงจะเกิดเมืองหลวงของอยุธยาที่เรียกว่ากรุงเก่า มีวัตถุโบราณมากมาย โดยเฉพาะ โบสถ์ วัด ทรุดโทรม ตอนพม่ายกทัพมาตี หลายอย่างเราพัฒนา แต่หลายที่ ก็ปล่อยให้รก คนดูแลที่เรียกว่าเป็นคนรอบรู้เกี่ยวกับโบราณวัตถุ ว่าปล่อยไว้ ก็ดูดี หลายสิบปีมา คนลักขุดซากเจดีย์ พบสมบัติเยอะ พระมากองค์ ก็ถูกตัดเศียร ครับไทยคนนับถือพุทธศาสนามาก และสำคัญเรารับมรดกต่อช่วง ปู่ย่า พ่อแม่ มาถึงลูกและเลยไปถึงหลาน บ้านนอกศาสนาคลุกคลีกับชีวิตคนจริงๆ ที่บ้านแม่ตื่นตีสี่ทุกวัน เข้าครัว ทำอาหาร ถวายพระสำหรับผม ถ้าวันไหนตื่นเช้ามืด อย่างตี 4 ตี 5 เพื่อมาดูหนังสือ นั่งนอกชาน คำว่านอกชานคือ ที่นั่งทำไว้นั่งนอกบ้าน หันหน้าออกริมน้ำ คนโบราณรู้จักวิว ชอบความงามตามธรรมชาติ เวลานั่งตอนมืด จะเห็นตะเกียงบางบ้านจุด เสียงครกตำน้ำพริกแว่ว ครับชาวบ้าน ทำนา ทำไร่ ก็ตื่นเช้า เพราะต้องรีบไปไถนา ตอนเช้ามืด แดดยังไม่ร้อน

ผมนั่งมองสายน้ำ ช่วงเช้ามืด น้ำเรียบไม่มีคลื่น บางหน้า ผักสวะลอยเต็มไปหมด แต่ปัจจุบัน ผักสวะมีประโยชน์ เก็บมาหั่นผสมข้าวเปลือก หรือรำ เป็นอาหารเป็ด ไก่ เดี๋ยวนี้นำมาตากแห้งสานเป็นกระเป๋า ผักสวะเวลา ออกดอกจะสวย สีม่วง รากยาวเป็นอาหาร กุ้ง ปลา เมื่อสวะ พะติดกับตลิ่ง ป้องกันตลิ่งพัง แถวบ้านตลิ่งจะพังเยอะ เพราะเรือโดยสารวิ่งเต็มไปหมด ยิ่งช่วงเจอกัน ต้องตัดหน้าแย่งผู้โดยสาร คลื่นลูกโตๆ มีแรงมากม้วนตัว กระทบตลิ่ง ครับถ้าเป็นดินร่วนย่อมสึกกร่อน ดินตลิ่ง เป็นดินประเภท ดินร่วน กับดินเหนียว หรือปนทราย

ดินร่วน หน้าบ้าน ทำลาดลงแม่น้ำ ขนปุ๋ยคอก (ขี้ควาย) เศษไม้ มาผสม พลิกดิน ผสมปนเป ปลูก มะเขือ พริก ถั่วฝักยาว การขุดหลุมปลูก เป็นหน้าที่ของแม่ แต่ทุกวัน เช้าเย็นรดน้ำ หน้าที่ผม ทุกเช้าก่อนไปโรงเรียน ที่อาบน้ำคือคลอง นุ่งผ้าขาวม้า ถือถัง มือซ้ายจับสายถัง มือขวา จับขอบโคนถัง จ้วงน้ำ แล้วสาดไปยังแปลงผัก นอกจากจะเป็นการออกกำลัง และประโยชน์กับผัก ผักได้น้ำ แดด เราดูแล พูดคุย ถอนหญ้า พรวนดิน ไม่นาน ก็ให้ผล ผมชอบถั่วมากที่สุด พอถั่วเริ่มเติบโต หน้าที่ของพ่อ ไปตัดไม้ไผ่ ที่รั้วหลังบ้านมาทำค้าง ปักไม้ แข็งแรงหัวท้ายและกลาง พาดไม้ตอนปลายยาวเหมือนคานแล้วเอาไม้ไผ่ผ่า 6-8 ยาวๆ วางพาดจากดินขึ้นไปยังคานให้ถั่วเลื้อย ทำมุม 60 องศา พอถั่วขึ้นเต็มออกฝักถั่ว ฝักถั่วจะยาวและแกว่งอยู่ในอากาศ ทุกเย็นผมจะมานั่งใต้ ค้างถั่ว อ่านหนังสือ หรือแม้นั่งหลับ หลบงานบ้านบ่อย ร่มเย็นมองฝักถั่วห้อยระย้า เพลิดเพลินบ่อยเผลอหลับ

เช้ามืดถ้ามองไกล จะเห็นหมู่บ้านเป็นแถวยาวเลียบริมน้ำ หน้าบ้าน และหลังบ้านมีต้นไม้มากมาย รั้วบ้านส่วนมากจะมีต้นไผ่ เกิดเป็นกอ รวมกันขยายออกเป็นกอใหญ่ ต้นไผ่สารพัดประโยชน์ ถ้าเปรียบกับคน ก็เป็นคนดี อยู่ในหลักความถูกต้อง จะไปอยู่ไหนๆ ไม่นำความเดือดร้อนมาสู่สังคม เป็นแบบอย่างที่ดี ก็เหมือนคนไทยที่มาอเมริกาอดทน ขยันงาน นอกจากจะสร้างตัวเองมากคนยังอุทิศ แรงกาย ใจ และเงินช่วยสังคม ครับเราถือว่าเป็นแบบอย่างที่ดี

กอไผ่ ส่วนมากเราจะปลูกหลังบ้านไม่นิยมปลูกหน้าบ้าน เพราะขยายพันธุ์ และบังสายตา เราเรียกว่าวิว ต้นไผ่สารพัดประโยชน์ ลูกไผ่ (หน่อไม้) เป็นอาหารมื้อโปรดถ้าไม่เชื่อไปดูตลาดจีน หน่อไม้สด แพงมาก แต่ถ้าซื้อมาลอกเปลือก ฝานบางๆ ต้มกับกระดูกหมู ใส่กระเทียม พริกไทย มากคนหยิบกุ้งแห้งใส่ด้วย บอกว่าชอบกลิ่น ไม่ว่ากัน ครับยืนหน้าเตาชิมรส ปรุง ท้องร้อง อดใจไม่ได้ ลูกเมียยังไม่มา เออขอโทษ ลองสักถ้วยก่อน คงไม่ว่ากัน เป็นเพราะชิมเลยชอบเข้าครัว ลำไผ่ ชาวบ้านใช้ทำกระบุง บุ้งกี๋ ไซรดักปลา ลอยดักปลา ทำกระเป๋าของท่านคุณผู้หญิง ทำหมวก ทำงอบ ที่บ้าน และโรงเรียนมีไม้เรียว ทำจากไม้ไผ่ เอาไว้ตีก้นลูกดื้อ เด็กนักเรียนทำผิด และกอไผ่ นกกระปูดชอบอาศัย ส่งเสียงร้อง ปู๊ด ปูด แม้แต่นกกวัก

ครับคนต่างจังหวัด รู้จักฮวงจุ้ยมานานแล้ว ชีวิตอยู่กับธรรมชาติ คนปัจจุบันเราฮือฮาเกี่ยวกับสิ่งเหล่านี้ เหมือนปลูกต้นไม้เราเอาเวทมนต์ ความเชื่อในชื่อ มาเกี่ยวข้อง แต่จริงแล้ว ต้นไม้ ปลูกในบริเวณบ้านดูสถานที่ รากไม่ไชบ้าน กิ่งไม่ระหลังคา ความร่มเย็น และมงคลย่อมมีแล้ว ถ้าจะเชื่อเรื่องชื่อ และประเภทของต้นไม้ด้วยเชิญ คงจะไปด้วยกันได้ดี เป็นความจริงเสมอ ถ้าความเชื่อ สามารถพิสูจน์ได้ว่า มีคุณตามที่คิด ย่อมเป็นสิ่งที่มีแต่คุณ ถ้าเชื่อเรื่องไร้สาระ แล้วจะรู้จักละและทิ้งคนก็พูดลับหลังในทางดี

คุณกับบุญเหมือนกันไหม แน่นอนคุณคือคุณประโยชน์ ย่อมนำสิ่งที่เป็นความสุขมาให้ รับแล้วสบายใจ คงเหมือนทำบุญ ทำแล้วสบายใจ ยิ่งปฏิบัติตามจะไปไหนๆ จะตามเราไป ความดีงามจะออกเป็นแสงของความเป็นมงคลแก่ชีวิต

หลายคนโดยเฉพาะการทำบุญ ทำทาน บ่นว่าทำบุญ แล้วภาวนา ไม่เห็นได้ตามที่คาดหวัง มากคนถูกคนนินทา ทำบุญเอาหน้า เลยบ่นกับตัวเอง ทำบุญแล้วไม่ได้บุญ ที่จริงทำบุญย่อมได้บุญ ทำควาทดีทุกประเภท เพียงแต่เป็นคนดี เดินเจอเศษกระดาษเก็บใส่ถัง ไม่ทิ้งอะไรเรี่ยราด รู้จักช่วยสังคมทุกอย่างทำถูกต้องเป็นความดี และบุญทั้งนั้น แต่ที่เราคิดว่าไม่ได้ พระท่านบอกว่า ก็โยมไปเอาความคิดผิดๆ ของคนนินทา มาคิดนี่ ปรับความคิดเสียใหม่ เอาความคิดเราเป็นที่ตั้ง เราปรารถนาทำดี ย่อมได้ดี

ภาคฤดูร้อนอีกไม่นาน มากวัดก็เปิดโรงเรียน สอนภาษาไทย รำไทย ดนตรีไทย แม้แต่ เรียนรู้ความเป็นคนไทย ถ้าพ่อแม่มีเวลาไม่เพียงส่งลูก ถ้าจะหยิบยื่นมือ ช่วยเหลืออยู่ใกล้ชิดกับลูกนานหน่อย เด็กเติบโตกับพ่อแม่ ย่อมใกล้ชิดความรัก เด็กจะไปในทิศทางที่เราหวัง แต่เมืองไทยเด็กในเมืองใหญ่จะอยู่กับคนแปลกหน้า โรงเรียนคือสถานเลี้ยงเด็ก

หลายอาทิตย์มา ถ้าไม่มีธุระอะไรก็จะไปวัด รับอาสาช่วยนับเหรียญ เห็นคนมากคนแบกหนังสือ มาให้ เพื่อแลกเปลี่ยนกันอ่าน แม่ครัวซ้ำหน้า ทำก๋วยเตี๋ยว ตักข้าวแกง ขายน้ำชากาแฟ ปิ้งหมู ปลอกมะม่วง หลายชั่วโมงยืนทำงาน แต่หน้าตาทุกคนบอกว่ามีความสุข พอใจกับหน้าที่ที่อาสาช่วยเหลือวัด หรือพูดถึงผลประโยชน์ที่ได้ คือช่วยสังคมของพวกเราเอง แม่นเป็นเพราะทุกคนทำความดี นั่นคือตัวบุญ บุญคือความสุข คำพูดหัวเราะหน้ายิ้มเป็นเพราะผลบุญ ผมเชื่อว่า ภายในโบสถ์ ประกอบด้วยพระประธาน พระสงฆ์ และคนต่างกระทำสิ่งดีงาม โดยเฉพาะด้านใจ สายใยที่เรามองไม่เห็น ได้มาสัมผัสกับทุกคนที่กำลังทำงาน อนิสงส์ของคุณงามความดี ย่อมบังเกิด

ตลิ่งหน้าบ้าน ชาวบ้านนิยมปลูกสะโหน เป็นพืชระหว่างน้ำกับดินต้นสูงเลยหัว เปราะง่าย ต้นกลมใบเล็กเขียว ดอกสีเหลือง เป็นเด็กแม่ชอบเอามาผัดกับน้ำมัน ใส่กากหมูหน่อย เผลอข้าวตักอีกครั้ง ครับสะโหน ป้องกันดินริมตลิ่งพังทลาย ดูร่มเย็น มากบ้านมีต้นมะขามเทศ เป็นต้นไม้ใหญ่ อายุยืน ใบเล็ก ลำต้นหนามเยอะ มีผลเรียกว่า ควัก พอแก่เก็บมากินได้อร่อยหรือหลายคนตากแห้ง เก็บไว้กินได้นาน ถ้าจะนำมาแกงคั่วกับปลาช่อนเค็ม ตากแห้งอร่อยมาก หน้าบ้าน มีต้นมะขาม มะม่วง ฝรั่ง ครับ ต้นไม้เกือบทุกประเภท ให้ผลเป็นอาหารตลอดชีวิตของต้นไม้ มีแต่ให้ อย่างแรก ดูเฉยๆ ก็มีความสบายใจ จะนั่งนอนใต้ต้นให้ความร่มเย็น ให้ออกซิเจน สามารถตัดมาทำสารพัดประโยชน์ แก่ตัวตายก็กลายเป็นปุ๋ย โดยเฉพาะสินค้าออกไทย แม้แต่รากก็เอามาปรับปรุงดัดแปลง ทำเงินเข้ากระเป๋าได้

คงจะเหมือนกับผม นั่งอยู่หน้าบ้าน หลังบ้าน มองออกจากบ้าน ยิ่งวันเสาร์-อาทิตย์ 7 โมงกว่าๆ รถผ่านน้อยมาก มีคนเดินผ่านข้างบ้าน คนเดินออกกำลัง ชีวิตคนถ้ารู้จักเดิน ตอนเช้า สุขภาพขา เข่า กายใจ จะอยู่กับเรานาน ผมชอบเดินเปลี่ยนถนนทุกวัน ทุกบ้านมีสวนหน้าบ้าน ต้นไม้แตกต่าง มากบ้านไม่ดูแลมีหญ้าขึ้น แต่ถ้ามองดู ด้วยจิตที่เป็นธรรมชาติ เราย่อมพบกับความสุข ความสุขและพอใจเราจะหาได้ทุกที่

ผู้ใหญ่ที่ผ่านประสบการณ์ มากมายของชีวิต เป็นผู้ใหญ่ที่เป็นแบบอย่าง มองอะไรรับเอาไว้ในใจมีแต่ส่วนดีงาม เวลาถ่ายทอด เมื่อมีแต่ความดี ความดีเท่านั้นย่อมออกมา สังคมรอบตัวย่อมรับผล เบื้องแรกสุข ต่อไป คนคิดได้ ย่อมมองเห็นเป็นแบบอย่าง นำไปปฏิบัติเท่ากับสร้างพิมพ์ที่ดีให้ลูกหลาน ท่านคิดว่าจริงไหม