เช้าวันที่ 2 ในเมือง โทรอนโต้ ครับเมือง Toronto เป็นเมืองใหญ่ ทางด้านตะวันตกของประเทศแคนาดา ติดกับทะเลภายใน วันแรกผมไปถึงหลังจากเช็คอินโฮเต็ล ลูกสาวลูกเขย ชวนไปหาอาหารทาน และขับรอบๆเมือง ครับการท่องเที่ยวทุกสถานที่ การศึกษาวางแผนจะไปไหน อยากรู้อะไรจำเป็น

ชีวิตผม 2 เรื่องที่ได้รับการปลูกฝัง สิ่งแรกการเล่าเรียน ตอนเป็นเด็ก แม่อบรม สั่งสอน ท่านบอกเสมอ “การศึกษา เป็นปัจจัยสำคัญที่สุดของชีวิต” ท่านบอกว่า การศึกษา ไม่เป็นเพียงความรู้ ที่เป็นพื้นฐาน และปัจจัย ดำเนินชีวิตคือ รู้จักคิด และปรับตัว

รู้จักคิด ชีวิตคนเมื่อจากบ้าน อย่างผมจบ ป.4 แม่ส่งไปเรียนมัธยมกรุงเทพฯ โรงเรียนมัธยมวัดราชบพิธ อาศัยวัดหลับนอน อยู่กับสมเด็จพระสังฆราชองค์ที่ 18 วัดราชบพิธ ผมโชคดีเป็นญาติของท่าน และสิ่งสำคัญ โรงเรียนประถม ที่เรียนจาก ป.1 ถึง ป.4 ชื่อโรงเรียนวาสนานุกูล ทุกปีสมเด็จพระสังฆราชจะมาเยี่ยมโรงเรียน และให้รางวัลเด็กเรียนดี (ที่หนึ่ง) เพื่อเป็นพลังให้ขยัน มานะ มีจุดหมายที่ดีของชีวิต คือการขยันเรียน ก้าวไปให้สูงที่สุด หมายถึงอย่างน้อยจบมหาวิทยาลัย สมเด็จพระสังฆราชจะให้โอวาท การมีความรู้จบขั้นมหาวิทยาลัย คือ มีประสบการณ์ ด้านความสามารถ คิด ทำ เป็นคนดี ในสังคม ความรู้ สามารถพัฒนาชีวิตได้ สามารถทำงานดีๆ ก้าวหน้า และสำคัญ รู้จักคิดปรับตัว เข้ากับสิ่งแวดล้อม

คำว่าสิ่งแวดล้อม คือสรรพสิ่งที่ชีวิตเราคลุกคลี อาจเป็นวัตถุ อย่างตัวผมอาศัยวัด อยู่กับสมเด็จพระสังฆราช ทุกวันอาทิตย์ ศิษย์วัดต้องเข้าโบสถ์ สวดมนต์ และฟังพระสั่งสอน การสวดมนต์ ชีวิตผม อาจไม่สามารถแปลความหมายได้ แต่การสวดมนต์ คือการเรียนรู้ การมี สติ สัมปชัญญะ คือ รู้จักมีสติกับสิ่งที่เรากำลังทำอยู่

หลังจากสวดมนต์ พระจะอบรม สั่งสอนให้เป็นคนดี พระท่านเน้น คำว่าคนดี ไม่เพียงมีความประพฤติ กาย และใจ ในทางถูกต้องเท่านั้น สำคัญต้องรู้จักคิด สิ่งไหนถูกสามารถลงมือทำได้ และสิ่งถูกอย่างการเรียน ต้องพัฒนาพฤติกรรม รู้จัก อ่าน เขียน ปฏิบัติสม่ำเสมอ

ชีวิตผมมีความเชื่อมั่น การมีความรู้ทางการศึกษามาก พยายามหาความรู้ให้ตัวเอง ความรู้ที่เรียกว่าการศึกษามี 2 ทาง

ทางแรก เราสามารถเล่าเรียนที่โรงเรียน ก่อนจบ กศบ. (การศึกษาบัณฑิต) ปีสุดท้าย วางแผนจะต้องไปเรียนต่างประเทศ โดยเฉพาะอเมริกา ตอนไปเรียน AVA คนสอนชาวอเมริกัน เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับอเมริกา เกี่ยวกับการพัฒนาการศึกษา

สิ่งสำคัญของการมีการศึกษา ไม่เพียงความรู้ที่เราเรียน เราได้รับความรู้จากการสัมผัสโดยตรง เรียกประสบการณ์ เราสามารถเห็น สัมผัส จากการเดินทาง การสัมผัสหมายถึงการจับต้องเป็นตัวประกอบ

อย่างช่วงไปเมืองโทรอนโต้ ข้ามสะพานจากอเมริกาไปประเทศแคนาดา อย่างน้อย มีด่าน เข้าประเทศ จะขอดูเอกสารอย่างพาสปอร์ต ระบบการขับรถ อาจแตกต่าง แต่ละประเทศอย่างอเมริกา เราขับรถชิดขวา แคนาดาก็เหมือนกัน ชิดขวา หลายประเทศขับชิดซ้าย

ทางที่จะไปถึง เมืองโทรอนโต้ ขับนานหลายชั่วโมง จะแวะน้ำตกไนแองกาล่า เป็นน้ำตกมีชื่อเสียงมาก เป็นน้ำตกเชื่อม 2 ประเทศ ระหว่างอเมริกากับประเทศแคนาดา น้ำตกไหลจากอเมริกาไปคราวนี้ ลูกหลาน ซื้อบัตรเดินบนลวดสลิง

และพักที่น้ำตกชั่วโมงกว่า พักผ่อน เดิน เปลี่ยนพฤติกรรม ครับการนั่งรถนานคนสูงอายุอย่างผม 84 ปี รู้สึกอยากยืดเส้นสายออกเดิน

ออกจากน้ำตกไนแองกาล่า ขับขึ้นเหนือ ไม่นานก็ถึงจุดปลายทางโทรอนโต้ โทรอนโต้ เป็นเมืองใหญ่ของประเทศแคนาดามี ออนทาริโอ้ (Ontario) เป็นเมืองหลวงคนละเมือง กรุงเก่า เป็นเมืองหลวงของจังหวัดอยุธยา

เมืองโทรอนโต้ เป็นเมืองธุรกิจของประเทศแคนาดา สิ่งเด่นของเมือง เป็นเมืองท่องเที่ยว คนมากมายแตกต่างเชื้อชาติ ภาษา วัฒนธรรม มาเที่ยว อย่างผมคนไทย คนต่างชาติจะไปทุกเมืองนอกประเทศของตัวเอง ต้องมี วีซ่า คือใบอนุญาต

เหมือนกับการเข้าโรงเรียน หรือมหาวิทยาลัย ต้องได้รับใบอนุญาตให้เข้าเรียนได้ ต้องผ่านระเบียบ คือการสอบเข้าและผ่านทุกปี ประเทศทั่วโลกจะได้รับการต้อนรับนักท่องเที่ยวจากประเทศทั่วโลก เดินทางไปประเทศอื่นๆ ครับการเดินทางท่องเที่ยว คือการสัมผัสประสบการณ์ใหม่ๆ อย่างผมทุกปีจะเดินทางไปไกลที่ต่างๆ อย่างเดือนพฤศจิกายน 2023 เดินทางไปมิชิแกน ครับเมืองมิชิแกน เป็นรัฐหนึ่งทางตะวันออกเหนือ ติดทะเลสาบทั้ง 5 ของอเมริกา การเดินทางหลายคนนั่งรถ ขับรถ จากแคลิฟอร์เนีย อาจจะไกลหน่อยหลายวัน แต่สิ่งสัมผัสคือประสบการณ์ตรงมากมาย หลายคนอาจขับรถ ครับผ่านรัฐมากมาย แต่ผมเลือกเดินทางโดยเครื่องบินก็หลายชั่วโมง การเดินทางไกล นาน ชีวิตเริ่มเมื่อยล้า เคยบอกแม่บ้านไม่อยากเดินทางไกล

อย่างเดือนธันวาคม อีกไม่นาน จะเดินทางไปไทย ไปจีน และนั่งเรือท่องเที่ยวไปญี่ปุ่น แต่การไปเมืองไทย คราวนี้ยกครอบครัว ลูกสาว ลูกชาย ลูกเขย และหลายชาย 3 คน คงสนุก กิน เที่ยว คุย โจ๊ก และสำคัญไม่ต้องควักกระเป๋า

เช้าเกือบ 7:00 AM เดินออกจากโรงแรม ไปนั่งทานกาแฟร้านนอกโฮเต็ล และชอบอาหารเช้าง่ายๆ แต่เช้านี้ร้านกาแฟ ผมเลือกโต๊ะติดหน้าต่าง สั่งกาแฟ อาหารเช้า ครับถ้าเช้าเมืองไทย คงทานกาแฟร้อนๆ กับปลาท่องโก๋ ปกติกาแฟรสไทย ไม่ใส่น้ำตาล และครีม รสขม เข้ม ชอบครับ เรื่องกาแฟ ผมจะดื่ม ช่วงตอนเช้า ไม่เกิน 2 แก้ว แวะดื่มกาแฟตอนเช้า คิดถึงเมืองไทยช่วงก่อนมาอเมริกา ผมสอนโรงเรียนรัฐบาล เป็นครูหัวหน้าหมวดคณิตศาสตร์ โรงเรียนที่สอนเป็นโรงเรียนประถมปลาย ตอนไปเป็นครู โรงเรียนเปิดปีแรก กลางทุ่งนา ออกจากเมืองห้วยขวาง เดินครึ่งไมล์ ออกกำลังกายทุกเช้า ยังไม่มีรถตุ๊กๆ ครับจบใหม่ๆ ยังหนุ่ม ความกระตือรือร้นมีเหลือเฟือ

จะรีบไปโรงเรียนก่อนเวลาเยอะ ติดกับโรงเรียน มีร้านกาแฟ ร้านเดียว ร้านแรก ทุกเช้าจะกาแฟแก้ว ปลาท่องโก๋ จิ้มนมข้น ครับอร่อย

จะต่างจากเช้านี้ ที่ร้านกาแฟ เมืองโทรอนโต้ สั่งกาแฟร้อนๆ ขนมปังปิ้งออเดอร์หนึ่ง ครับนั่งติดหน้าต่างทุกเช้า ย่านธุรกิจของโทรอนโต้ คนแต่งชุดสากล เดินมากมาย คุณผู้หญิงก็แต่งตัวดี ครับชีวิตคน ก่อนอายุ 65 เกษียณ ก็ต้องทำงานหาเงิน แปลกจริงทำงานอาชีพเดียว เวลาใช้เงินมากมายทางใช้เงิน ยิ่งผมกับแม่บ้านมีลูก 2 คน หญิง ด็อกเตอร์สุภัคร (MD) ผู้หญิงมีคลินิกใหญ่ๆ 4 แห่ง คนงานเกิน 60 คน ลูกชาย ด็อกเตอร์พหล (PhD) จากมหาวิทยาลัยมานัว ทำงานให้บริษัทหนัง พาราเม้าส์ ส่งเรียนเอกชนดีๆ ของเบย์แอเรีย ผมเชื่อมั่นถ้ามีโอกาสส่งลูกตัวแต่เด็ก เรียนเอกชนพฤติกรรมจะคล้อยตามการศึกษา หลานชาย ผม 3 คน ลูกสาวก็ส่งเรียนเอกชน ครับการแลกเปลี่ยนทางความคิด ย่อมจำเป็น

ผมซิบกาแฟดำ ดูบิลล์ วางเงิน ลุกออกจากร้าน หันไปขอบคุณคนบริการ เจอกันวันพรุ่งนี้