เช้านี้สัญญากับตัว จะมานั่งเขียนหนังสือให้หนังสือพิมพ์ “ไทยแอล.เอ.” อดขอบคุณหนังสือพิมพ์ไทยแอล.เอ. ที่เปิดโอกาสให้ผมส่งบทความลงในหนังสือพิมพ์ และหนังสือพิมพ์มีตามสถานที่ที่คนไทยไปรวมตัวกัน อย่างวัด หนังสือพิมพ์ อาจเป็นข่าวรอบตัวจากหนังสือพิมพ์ที่สามารถหยิบติดมือกลับบ้าน ฟรีครับ ผมเติบโตต่างจังหวัด พ่อแม่สอนผมเสมอ “การหาความรู้และพัฒนาความรู้ในทางถูกต้อง นำสิ่งดีงามที่ได้ติดตัวนำไปใช้ แม้แต่สอนลูกหลานและตัวเอง ความงอกงามสิ่งใหม่ๆ จะต่อยอดให้ตัวเองเสมอ

เคยเล่า 1973 เกิน 50 ปี ผมออกเดินทางใช้เวลาเกิน 2 เดือน นั่งรถไฟในประเทศยุโรป บินตรงจากนิวยอร์กไปประเทศเปอร์ตุเกส หลังจากนั้นนั่งรถไฟไปในประเทศยุโรป จะค้างประเทศละคืนสองคืน หาโรงแรมอย่างโฮสเตล หรือโรงแรมถูกๆ บางครั้งเลือกเดินทางจากประเทศหนึ่งไปอีกประเทศหนึ่ง เดินทางช่วงตอนค่ำหลับนอนในรถไฟ เช้ามืดถึงอีกประเทศ ครับเคยมีเพื่อนถามผมไปยุโรปคนเดียวไม่เหงาหรือ ส่วนตัวไม่เหงา ทุกเช้ามืดจะตื่นเช้าไปตลาดสด หาของกินราคาของตลาดสด หลังจากนั้นไปตามโครงการเตรียมไว้

ออกจากเปอร์ตุเกตไปอยู่ในประเทศสเปน 2 คืน ไป มอนาโค ติดทะเล ช่วงแข่งรถ “กรังปรีย์” รถแข่งวิ่งรอบเกาะ คนดูอย่างผมนั่งบนไหล่เขา

หลังออกจากมอนาโค ไปฝรั่งเศส ทางตะวันออกไปเจอเพื่อนเก่า ด็อกเตอร์ชัชวาล สุรัสวดี ผมกับชัชวาล เรียนหนังสือด้วยกันที่โรงเรียนฝึกหัดครู พระนคร ต่างเป็นนักเรียนทุนกระทรวงศึกษา ผมได้รับความไว้วางใจ เพื่อนๆ เลือกเป็นประธาน “สวัสดิการ”

ช่วงเรียนปริญญาโท (1969) ที่ออริกอน ทุกปิดเทอมจะแพ็คกางเกง 2 ตัว เสื้อ 2 ตัวนั่งเกรฮาวไปท่องเที่ยว จะไปพอร์ตแลนด์ ผมรู้จักเพื่อนคนไทย ปรีชา จันทรมะละกะ เคยเรียนด้วยกัน มาเรียนอเมริกา อาชีพสอน “พีชคอร์” “พีชคอร์” คือคนอเมริกันเรียนจบมหาวิทยาลัยเลือกเป็นอาสาสมัคร ไปสอนในประเทศไทย ปรีชา มีเพื่อนอเมริกัน เคยเป็น “พีชคอร์” จบด็อกเตอร์ ชื่อ ด็อกเตอร์ แอนโทนี่ บ้านอยู่รัฐเม้นท์ บ้านอยู่ในเกาะ ผมเคยไปหลับนอน กินอาหารหลายมื้อ

หลังจากพอร์ตแลนด์ จะเลยไปซีแอตเติ้ล นั่งเรือไปเกาะต่างๆ แม้แต่ไปพักเกาะ “ซานฮอน” ดูฝูงปลาวาฬ

ครับจากวิทยาลัยออริกอน ช่วงปิดเทอมเคยนั่งเกรฮาวไปตะวันออก ไปดูน้ำพุร้อนที่ไวย์โอมิ่ง เลยไปรัฐทะเลทรายอย่างเซ้าท์ดาโกต้าและน็อตดาโกต้า ผมเดินทางคนเดียวแม้แต่ตะวันออกกลาง ใต้ของอเมริกา การท่องเที่ยวของชีวิต เริ่มจากเด็กช่วงอยู่ประถมปีที่ 3 ที่บ้านค้าขายมีร้านขายของสดและของแห้ง แม่จะไปซื้อจากปากคลองตลาด แม่จะนั่งเรือเมย์ช่วงมืดค่ำไปเช้าที่ปากคลองตลาด ซื้อเสร็จให้คนใส่ “เข่ง” ขนลงเรือเมล์กลับอยุธยา 2 ครั้งแม่ชวนผมไปด้วย “แม่บอกว่า อยากให้ลูกมีประสบการณ์” การเดินทาง เติบโต อาจเป็นส่วนของชีวิต ลูกจะได้รู้จักการเดินทาง ได้รับความรู้ที่เรียกว่าประสบการณ์ตรง

ครับเป็นความจริง ประสบการณ์ คือการพอกพูน สิ่งที่เราพบเห็น สัมผัสด้วยตัวเอง หลายคนประสบการณ์ที่สัมผัสส “กลายเป็นความอยากเรียนรู้ ออกเดินทาง และมากคนพัฒนาสิ่งที่พบเห็น เป็นพลังให้อยากเรียนรู้เป็นประสบการณ์ตรง คำว่าประสบการณ์ตรง คือเราได้สัมผัส มองเห็นสถานที่จริง อาจจับต้อง และสำคัญ หลักการศึกษาพูดเป็นหัวข้อเดียวกัน “ทำให้กระตือรือร้น อยากสัมผัส เรียนรู้”

ผมอยากเล่าประสบการณ์ตรงทางการเรียน โรงเรียน เด็กรวมโรงเรียนมีความสำคัญเหมือนลูกสาวผม ตอน 7-8 ขวบ พาไปวัด “พุทธานุสรณ์” ไกลจากบ้านผมเกิน 30 นาที ผมจะพาลูกสาว ลูกชายไปวัดทุกอาทิตย์ โดยจิตสำนึก เกิดเป็นคนไทย ยึดหลักพุทธศาสนา หลักในศาสนาในความยึดถือของผม คือการกระทำความดี ช่วยเหลือ เกื้อกูล คือพูดง่าย เสียสละ เป็นส่วนของความเมตตา “สิ่งที่เป็นหัวใจของศาสนา คือ ความรับรู้จากจิตใจ คือไร้กิเลส ไม่ต้องการตอบแทน และสิ่งสำคัญเด็กไทยเกิดต่างประเทศ วัดสอน “ภาษาไทย”

ช่วงไปวัดลูกสาวกับเพื่อนเล่นกัน เพื่อนหกล้ม แขนครูดกับพื้น เลือดออก ลูกสาวเข้าไปในกุฏิ เอาสำลีชุบน้ำ และชุบยามาดูแล วันนั้นลูกสาวบอกว่าโตขึ้น “จะเรียนหมอ”

ครับลูกสาวจะสานฝันตัวเอง จบไฮสกูลที่โรงเรียน College Prep (ร.ร. เอกชน) เข้าเรียน Micro Biology จาก UC จบ 4 ปี สอบเข้าเรียนหมอที่อังกฤษ ลูกสาวถามแม่ มีค่าใช้จ่ายให้ลูกไหม เฉพาะค่าหอ ค่าอาหาร ค่าหนังสือ เดือน 2-3 พัน แม่บอกว่า “มี” แต่ต้องขยันมานะ ค่าเทอมลูกอาจยืมจากรัฐ

ครับที่บอกเล่ามันเป็นความต้องการของเด็กเล็กๆ ความสำเร็จ คือ การพัฒนา ต่อยอด คงจะเหมือนผม ช่วงเรียน กศน. ก็เตรียมตัวสมัครมาเรียนต่อที่ “ออริกอน”

สำหรับผม คุยเรื่องการศึกษา จะเกิดจากความต้องการ อดทน และเตรียมตัว

เช้าวันพฤหัสบดี เกือบ 7.00 AM นำแก้วช็อกโกแลต ตักพูนช้อนชา ใส่นมข้นช้อนชา เติมน้ำร้อน ใช้ช้อนคนไปมา ถือติดมือมานั่งโต๊ะเขียนหนังสือ เช้าวันพฤหัสบดี โต๊ะนั่งเขียน ผมดึงม่าน มองลอดหน้าต่างทุกเช้าจะมีสามีภรรยาสูงอายุ ไล่เลี่ยกับอายุผม อย่างผมวัย 84 ปี การเดิน ออกกำลังกายจำเป็น เคยเล่าจะเข้านอนก่อน 8:00 PM จะอ่านหนังสือนิดหน่อย แต่ก่อนนอนจะไหว้พระและพ่อแม่ ผมมีรูปพ่อแม่ บนชั้นข้างเตียง ชีวิตผม และน้องๆ หลานๆ ชีวิตมีการศึกษา เพราะการมองการไกล “แม่บอกกับผมในเรือข้าว ช่วงเสาร์ อาทิตย์ จะติดเรือข้าวไปกับแม่ เรือข้าว แม่จะคุย สอน และวางพื้นฐานให้กับผมและน้อง การศึกษาในกรุงเทพฯ ดีกว่าอยุธยา จบ ป.4 ไปเรียนมัธยมที่กรุงเทพฯนะลูก ต้องขยัน อดทนดูแลตัวเอง ช่วงเช้า จะมองเห็น คนจูงสุนัขเดิน รถวิ่งขึ้นลง โต๊ะผมอยู่สูงกว่าถนน เป็นทางลงเขา มองเห็นคนเดิน รถวิ่ง มองไกล เห็นอ่าวทะเลภายใน สะพานโกลเด้นเกจ ครับช่วง 2 เดือน อากาศร้อน แต่ลมทะเลพัดขึ้นฝั่ง เย็นสบาย ถึงแดดจะร้อน แต่อยู่ติดทะเลภายใน ความร้อนจะหดหายลมทะเลแทนที่

ถึงฝนไม่ตก บ้านตรงข้ามมีต้นไม้พุ่มหลายต้น ใบเขียว ตรงซ้ายมือ บ้านผมมีต้นมะกรูด สูงใบเต็มต้น เขียวสด เป็นความมหัศจรรย์ หลายเดือนฝนไม่ตก แต่ต้นไม้ก็ยังเขียวสด เติบโต อย่างต้นเฟื่องฟ้า บ้านผม และรั้วต้นไม้ ออกดอกเต็มต้น กิ่งเจริญงอกงาม อาหารคงได้มาจากใต้ดิน

มองดูต้นไม้ อดคิด ต้นไม้อยู่ได้ด้วยอากาศ และน้ำ สำหรับอากาศ แถวบ้านสด สะอาด แต่น้ำคือฝนไม่มี ผมรดน้ำบ้าง อาทิตย์ละครั้ง ครับสิ่งที่เห็นต้นไม้ทุกบ้านงอกงาม ไม่เหี่ยวหรือเฉา เลยสรุปว่าสิ่งมีชีวิต จะต้นไม้ แมลง คน อยู่มีชีวิต เติบโตเจริญ ก็ด้วยการพึ่งตัวเอง

การพึ่งตัวเองอย่างต้นไม้ ใบกิ่งก้านลำต้น อยู่บนดิน อากาศช่วงไม่มีน้ำ อาจสะสม นำเอาความชื้นบางส่วนของอากาศมากักตนสำหรับราก คือแหล่งหาน้ำ ความชื้นมาสู่ร่างกาย

นิยามสิ่งมีชีวิตทุกอย่างย่อมช่วยตัวเอง พัฒนาปัจจัย รอบตัวเป็นปัจจัย ทำให้ชีวิตเติบโตงอกงาม โดยเฉพาะมนุษย์การเรียนรู้ เป็นผู้ให้คำพูดของศาสนารู้จักอนุโมทนา และสำคัญ เป็นผู้บริโภคที่ดี คือ รู้จักใช้อย่างมีคุณภาพ