ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
ไปกรุงเทพฯ ตอนที่ 19

ยามโพล้เพล้กับยามก่อนมืดค่ำ ถึงแตกต่างก็ไม่มาก โพล้เพล้ดวงอาทิตย์ทำคุณประโยชน์ส่องแสงประมาณ 12 ชั่วโมง พอก่อนมืดดวงอาทิตย์หมุนไปให้แสงสว่างอีกด้านของโลก ดวงอาทิตย์คือความเป็นธรรมชาติ ไม่เคยหลับใหล ไม่ลืมหน้าที่ให้แสงสว่าง ประมาณไม่นานคนฉลาดขึ้นใช้แสงของดวงอาทิตย์เก็บสะสมเป็นความร้อน บ้านสร้างใหม่จะติดแผ่นเก็บแสงดวงอาทิตย์เป็นพลังงานไฟที่ใช้ภายในบ้าน แทนแก๊สที่ต้องขุดมาจากใต้ดิน แน่นอนเมื่อสูบแก๊สมาที่ดินเคยมีแก๊สรักษาความสมดุลใต้ดิน เมื่อหมดแก๊สดินย่อมเป็นหลุมเป็นบ่อ คงเหมือนสูบน้ำใต้ดินมาใช้ น้ำใต้ดินหมดดินทรุด และดินก็จะตาย ดินตายได้ด้วยเหรอ มากคนถามเพราะดินไม่มีชีวิต ไม่หายใจปกติก็ตายอยู่แล้ว คำว่าตายของดิน เมื่อดินมีส่วนผสมค้ำจุนเป็นส่วนประกอบ ดินย่อมเปียกชื้น เมื่อหมดน้ำดินรวมตัวแข็ง หมดสภาพที่จะใช้ประโยชน์ได้ดีก็ตายทั้งนั้น เหมือนพืชผักเรา ปลูก รดน้ำ ดูแลเติบโต ถ้าปล่อยให้เติบโตโดยไม่ฉีดสารกันแมลง หรือเติมปุ๋ย อาหาร พืชผักก็เติบโตตามธรรมชาติ เด็ดมาเป็นอาหารย่อมปราศจากสารพิษที่เป็นอันตรายต่อชีวิต ครับผักที่ถูกตัดออกจากต้นมาปรุงวางบนโต๊ะ ผักย่อมตาย แต่เมื่อเก็บรักษาให้ถูกต้องคุณค่าของสารผักเป็นส่วนประกอบก็ยังจะอยู่

ยามเช้ามืด หรือก่อนค่ำดวงอาทิตย์ยังไม่โผล่ หรือลับ แสงสว่างยังมีอยู่ แสงดวงอาทิตย์ยามขึ้นกับยามลง ยังคงให้คุณค่าของทุกสิ่งบนโลก

คืนนี้มาอาศัยนอนบ้านพ่อแม่ สมบัติต่างๆ คนเป็นพ่อแม่ เมื่อมีลูก หรือเริ่มแต่งงาน ต้องมานะอดทน ขยันสร้างชีวิต บ้านและสมบัติ แม่พ่อได้ทำพินัยกรรมยกให้ลูกๆ ชีวิตคนเมื่อมาถึงวัยที่ชรา อย่าประมาทอาจจะตายวันไดวันหนึ่ง สมบัติที่สร้างสะสม จะให้ลูกคนไหนก็ควรทำพินัยกรรมเอาไว้ จะได้ไม่ทะเลาะกัน สำหรับผมเป็นลูกคนโต สมบัติคงไม่ได้รับส่วนแบ่ง เพราะพ่อแม่ส่งเสียเรียนในเมืองไทย อยากมาเรียนต่อเมืองนอก พ่อแม่ก็อดทนทำมาหาเงิน ส่งให้เรียนจนจบ

มองดูนาฬิกา เกือบทุ่ม อากาศสลัวลงทุกที ออกมานั่งบนเก้าอี้ตัวโปรดของแม่ เก้าอี้ทำขึ้นจากไม้สัก ยุคโน้นไม้สักหาง่าย บ้านส่วนมากจะสร้างด้วยไม้สัก ทนต่อแดด ลม ฝน แม้แต่ปลวก ซึ่งทำลายไม้เป็นนิสัย พอเจอไม้สักไม่สามารถกัดกินได้ โต๊ะแม่ดูเก่า โทรม ตอนแม่อยู่ด้วยจะจ้างคนขัดแล้วทาด้วยน้ำมันยางเหมือนน้ำมันแลกเกอร์ปัจจุบัน ผมคุ้นเคยกันน้ำมันยาง และชัน ชันเหมือนกับร้านขายสำหรับอุดไม้ที่เป็นรู หรือแม้แต่ฝาบ้าน แต่การผสมอาจแตกต่าง เก้าอี้แม่กว้างมีที่วางแขนโค้ง เวลาซ่อมถ้าเป็นแนวแตกไม่มากจะใช้ชันอุด ปล่อยให้แข็ง ใช้กระดาษทรายขัด แล้วทาด้วยน้ำมันยาง ชาวบ้านโดยเฉพาะพ่อแม่ เวลาน้ำท่วมจะขัดพวกฝาบ้านแล้วทาด้วยน้ำมันยาง เรือข้าวจะขัดและทาด้วยน้ำมันยาง แม้แต่เรือนแพส่วนที่ค้ำให้แพลอย เรียกว่าโป๊ะทำด้วยไม้สักหนา เป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้า กว้าง ลึก และยาว คนอาศัยแพจะเก็บสมบัติมีค่าไว้ที่ช่องว่างของโป๊ะ จะขัดและลงน้ำมันยางทำให้ดูใหม่ สะอาดตา และทน อยู่ได้นาน ถ้าแม่ยังมีชีวิตอยู่ เคยคิดถ้าซื้อเก้าอี้โยกได้ให้แม่ไว้นั่งพักผ่อนท่านคงชอบ

เก้าอี้แม่ใช้เวลากับมันทุกวัน ช่วงปลายเวลา แม่จะทำงานเย็บเสื้อ ชุน ประ จะมานั่งที่นี่ เก้าอี้แม่วางติดฝาบ้าน หันหน้าออกแม่น้ำ ทางใต้ สิ่งที่แม่เห็น สายน้ำขึ้นและลงทุกวัน เรือวิ่งสายน้ำเป็นลูกคลื่นจะค่อยเล็กลงและสลายตัวในที่สุด เวลาดวงอาทิตย์ตอนเริ่มขึ้น แสงดวงอาทิตย์ส่องลอดต้นไม้และบ้าน เป็นแสงตรงพาดน้ำในแม่น้ำ แม่ดูน้ำ บางครั้งเห็นน้ำระยิบระยับเป็นประกาย แม่บอกว่าคือ พรายน้ำ คงเหมือนประกายเพชร ตัดมากเหลี่ยมน้ำของเพชรถูกแสงประกายวาว แสงสะท้อนของเพชรสะสมเพิ่มความอยากที่จะเป็นเจ้าของ ไว้โอ้อวด

ผมถือขวดเบียร์ มานั่งโต๊ะโปรดของแม่มองออก ฝั่งตรงข้ามมีเรือโดยสารลำใหญ่ รอบลำภายในเรือมีโต๊ะ เก้าอี้ ปูผ้าสีขาว เปลี่ยนจากอดีต เป็นเรือรับผู้โดยสาร จากเหนือระยะทางหลายสิบกิโลเมตร วิ่งมาตามแม่น้ำป่าสัก รับผู้โดยสารไปตลาดหัวรอ จะไปซื้อของหรือที่ตลาดคือศูนย์กลางที่จะแยกไปตามกิจธุระ ถ้าจะเข้ากรุงเทพฯ จะนั่งรถโดยสารพอขึ้นท่าต่อสามล้อไปสถานีท่าพนม ถ้าจะไปรถไฟ ก็จะลงเลยท่าพนมนิดเดียว เดินลงแพท่า ข้ามฟากด้วยเรือ เดินอีก ¼ ไมล์ก็ถึงสถานีรถไฟ ชาวบ้านที่มีความคิดเป็นคุณจะพูดกับตัวเดินบ้างเท่ากับออกกำลัง ยืดเส้นยืดสายไม่ทำให้เส้นยึด

ปัจจุบันเรือหมดคุณค่า เรือยังพอมีประโยชน์ ลากเรือพ่วง ข้าว อิฐ หิน ปูน คงเหมือนเรือที่จอดเปลี่ยนเป็นร้านอาหาร ครับคนกินนิยม นัยว่ากินอาหารมีบรรยากาศธรรมชาติ ริมฝั่งบ้านเรือนยังแตกต่าง ยังมีทรงไทย มีบ้านหลายหลัง นิยมสร้างด้วยคอนกรีต เพราะปัจจุบันน้ำท่วมหมดเวลาแล้ว สาเหตุคงมาจากเขื่อนสามารถกักน้ำ ระบายน้ำได้ ครับตอนน้ำท่วมประเทศ ป่าถูกทำลาย ป่าเคยเป็นที่ป้องกันน้ำท่วม ทางน้ำไหลลงที่ต่ำ คนสร้างสิ่งก่อสร้างกันทางน้ำ เขื่อนการเปิดไม่ทันกาลเวลา ปัญหาตามธรรมชาติ มากครั้งเกิดจากการกระทำของคน

ครับคนจะบอกเล่าว่า ปัญหาธรรมชาติเกิดจากคนเราเห็นแก่ตัว ลักขโมยธรรมชาติ เราจึงเห็นและรับรู้ปัญหา คนล้ำที่อนุรักษ์ อย่างเขาใหญ่ถือเป็นแหล่งเคยอุดมสมบูรณ์ที่สุด อากาศใกล้ประเทศยุโรป ปัจจุบันคนเห็นแก่ตัวรุกที่ สร้างสิ่งเพิ่มอุณหภูมิร้อน ปัญหาต่างๆ ถึงคนรักษากฎหมายรับรู้ แต่การแก้ปัญหาตรวจสอบ เอาคนผิดมาลงโทษ เราหย่อนยาน

มากสิ่งโทษทางกฎหมายระบุไม่สมดุลกับปัญหา เหมือนรถชนคนตาย คนผิดมีเงินมีอำนาจ ก็สามารถรอดกฎหมายได้ แม้แต่คนเคราะห์ร้าย เงินสมนาก็น้อยมาก ที่อเมริกาอุบัติเหตุถ้ารถใหญ่ชนรถเล็ก อย่างรถทรัคขนสินค้า ประมาทชนรถคนถึงพิการ เจ็บและตาย ทนายสามารถเรียกค่าเสียหายได้เป็นล้านเหรียญ ครับอุบัติเหตุเกิดขึ้นเราคือผู้เสียหาย การตกลงคดีความควรได้รับการพิจารณาไตร่ตรอง อุบัติเหตุบางโรคกว่าจะแสดงผลต้องใช้เวลา ถ้าจำเป็นต้องอาศัยทนายความอาชีพ เราก็ควรทำ

รินเบียร์เย็นๆ ใส่แก้ว ยกดื่ม ครับยามโพล้เพล้ คนโบราณเชื่อว่า วิญญาณต่ำพวกผีปีศาจ ออกทำมาหากิน อาจหลอกหลอน เร่ร่อน ดูได้คนทำงาน พอตกเย็นจะนั่งล้อมวงก๊งเหล้า เบียร์ พอเมาเอะอะ สร้างความเดือดร้อนให้ครอบครัว รายได้จากงานควรค้ำจุนครอบครัว กลับมาใช้จ่ายกินเหล้ายา หลายคนโบ้ยเมาแล้วมีพฤติกรรมร้ายๆ เกิดจากวิญญาณของสัตว์นรก

คงไม่จริงหรอก เกิดจากตัวเอง มองไปทางเหนือบ้านผ่านไม่กี่หลัง มีวัด ชื่อวัดโพธิ์ทอง ผมจบประถมที่นี่ สมเด็จสังฆราชท่านอุดหนุนช่วยเหลือโรงเรียน สร้างให้ทุน ครับพระผู้ใหญ่ของไทยก่อนโน้นแม้ปัจจุบัน ไม่เพียงปฏิบัติตัวเป็นแบบอย่าง สั่งสอนธรรมะ ธรรมะคือสิ่งที่เรียนรู้ ปฏิบัติ จนถึงจุดของความเข้าใจ คือเกิดปัญญา จะพัฒนาตัว เป็นคนเสมอต้นเสมอปลาย มีจิตเมตตา เกื้อกูล มองสิ่งรอบตัว คือความสัมพันธ์ต่อกัน พระผู้ใหญ่เยอะสร้างโรงพยาบาล สร้างโรงทาน ปัจจุบันผมรู้และเคารพเจ้าอาวาสวัดสุวรรณ ท่านจะดูแลเณรมาบวชให้เล่าเรียน มีความรู้ ครับพระมีความ ย่อมสอนคนได้ดี เหมือนพระมาอยู่อเมริกา แล้วเล่าเรียนภาษาอังกฤษ ผมสนับสนุน เมื่อเรามีความรู้เท่ากับเราเข้าใจ “ภูมิปัญญา” และความคิดรวมทั้งวัฒนธรรมการปฏิบัติตัว จากปัญญาของเราที่เล่าเรียน และศึกษา “รับรู้รากเหง้าทางความคิดของเจ้าของภาษา”

ผมชอบอ่านหนังสือ ธรรมะประยุกต์ของท่าน ว.วชิรเมธี เขียนเกี่ยวกับโบสถ์ของท่านพุทธทาส โบสถ์ของท่าน พื้นโบสถ์คือดินและทราย ฝาโบสถ์คือต้นไม้ เติบโตตามธรรมชาติ ใบไม้คือช่อใบระกา ช่อฟ้า ท้องฟ้าคือ เพดานของโบสถ์

ความคิดของคนที่สอนธรรมะ ด้วยปัญญาเข้าถึงข้อเท็จจริงอย่างท่านพุทธทาส คำนึงถึงความถูกต้อง คงเป็นไปได้ สิ่งเดิมถ้าไม่ถูกต้องย่อมต้องได้รับการปรับปรุงแก้ไข องค์การโลกยกย่องท่านเป็นปราชญ์ของโลกธรรมะ

ตรงข้ามวัดเยื้องเป็นโรงสีข้าว ทุกเย็นราว 5 โมงเย็นโรงสีจะปล่อยแก๊สส่งกลิ่นเหม็น ครับชาวบ้านเดือดร้อน คำร้องเรียนเป็นหมัน ครับมากสิ่งเมืองไทย ถึงเวลาจะเปลี่ยน คนมีการศึกษามากขึ้น กรุงเทพฯ คนจบการศึกษาเรียกได้ว่าทุกตารางเมตร แต่แปลกเมืองไทยและกรุงเทพฯ ยังรถสกปรกด้วยความไม่พัฒนาทางปัญญา คุณคงไม่เคยนั่งรถเมล์ สภาพรถยังเหมือนเดิม ไม่เปลี่ยน ขยะกรุงเทพฯ ยังมีตามถนน เหตุคนถกเถียงเทศบาลไม่จัดภาชนะใส่ขยะ เทศบาลโต้ จัดไว้ถึงไม่มากเพราะเงินไม่พอ สกปรกเพราะคนทิ้งไม่เป็นที่ ถ้าไม่มีที่ทิ้งก็เก็บไว้ เจอถังเมื่อไหร่ค่อยทิ้ง

ครับเมืองไทย อากาศร้อนเบียร์ดีที่สุดนั่งข้างนอก อากาศตามธรรมชาติ แต่ถ้านั่งในห้องเย็น ตึกหรู ไวน์ชาโดเนย์ ราคายุติธรรม ความรู้สึก ชีวิตไม่เคยรับภาระอุปสรรค์ยังสามารถใฝ่หาสิ่งดีงามได้ ยิ่งมีก๊วนคุยการเมืองเออออเป็นฝ่ายเดียวกัน เผลอเดี๋ยวแก้มปลาแซลมอนย่างเหลือแต่กระดูกกราม ขวดเปล่าไวน์ว่างเรียงๆ