ความจริงหรือความคิด
ไพฑูรย์ สุขสิขารมย์
เริ่มปีใหม่ ตอนที่ 6

ใหม่มาเก่าไป ไม่ได้หมายถึงไปแล้วหายไปจากสังคม แต่ยังวนเวียน ย่อมลดความสำคัญ แต่สิ่งที่กำลังจะพูดถึง เก่าใหม่ยังเดินลอยนวลอยู่กับสังคมรอบๆ ตัว ความสำคัญนะหรือ กึ่งกลางแล้วแต่ความรู้สึกของคุณจะยึดติดด้านไหน ถึงไม่เอนเอียงด้วยน้ำหนัก แต่เอนเอียงด้วยความอยากเป็นเจ้าของ ขาดน้ำหนัก แต่มีใจตัดสิน

ผมอยู่ในสังคมนานปี คลุกคลีและสัมผัส คนที่ผมนั่งร่วมโต๊ะ เป็นคนรุ่นเก่า เป็นคุณผู้หญิง จะเรียกว่าทั้งโต๊ะผู้สูงอายุ แต่คนขาดความสำรวม อาจจะเรียกว่าคนแก่ คำว่าแก่ฟังแล้วไม่สุภาพ นึกลึกลงถึงรากย่อมขาดความเคารพ ถ้าจะตัดสินคนพูดพล่อยๆ ซึ่งทางบ้านไม่มีเวลานั่งอบรม คุณก็รู้บ้านเราเดี๋ยวนี้ ถ้ายังอยากจะมีชีวิตรอด ต้องตื่นแต่มืด กลับบ้านตะวันลับขอบฟ้าไปนาน ก็ไปทำมาหากิน หาเงิน มาโป๊กับบิลส์มากรายการ แปลกยิ่งอยู่นานบิลส์มากประเภท แตกต่างเพิ่มขึ้น เขาเคยหยิบบิลส์เป็นจดหมายแปลกปลอมในสายตา มุมซองล่างซ้ายหมึกหนาชัด "ชี้ทางไปสวรรค์" เปิดอ่านมากคนบริจาค สิ่งของมากมายเพื่อสะสมตั๋วไปสวรรค์ ในจดหมายบอกว่าถ้าบริจาคเงินมากเพื่อการกุศล ยิ่งมาก ยิ่งใกล้ชิดสวรรค์ เขาไม่เข้าใจหรอก แต่ชีวิตเขาเรียนรู้ว่าการไปสวรรค์ คือการทำความดี การซื้อสวรรค์ด้วยเงิน และยังทำตัวเอาเปรียบ คดโกง ขูดรีด สวรรค์หมายถึงที่ดี คงไปไม่ถึงหรอก ถ้าเชื่อคนบอก เขาหลอกคุณ แปลกคน เคยหลอกคนอื่นก็ชอบให้คนอื่นหลอกเหมือนกัน เขาจึงบอกว่าสังคมสมัยใหม่ดูยากมาก คุณจะเชื่อหรือไม่ก็แล้วแต่คุณ หรือจะเหมาว่าผมขี้จุ๊ก็แล้วแต่ เขากล่าวกันว่าสังคมถ้าขาดการโกหก คนจะเป็นโรคจิตกันมากขึ้น เขาอ้างเหตุผลที่น่าเชื่อ การโกหกคือ ยุติปัญหาซักถามที่จะล่วงไปถึงความเป็นจริง ทำให้เกิดทุกข์ การโกหกที่ฉลาดเอาตัวรอดจากปัญหารวมทั้งการถูกลงโทษได้ และลึกไปกว่านั้น เขาบอกว่าโกหกกับคนรัก รอดตัว ซ้ำอาจได้รับความเห็นอกเห็นใจ เห็นไหมครับคนซื่อบอกว่ามันคือนรกชัดๆ ถึงจะเดินถึงจุดหมายปลายทางแต่เป็นทางแคบและกลิ่นเหม็น

คนที่นั่งหน้าสลอนกับผมบนโต๊ะ คุยหัวเราะอย่างมีความสุข เขาบอกว่าพวกเขาคือเศรษฐีเก่า และโบ้ยสายตาไปทางเพื่อนนั่งถัดไป พวกนั้นเศรษฐีใหม่

คำว่าเศรษฐี เมืองไทยโดยเฉพาะผู้หญิง กับคำว่าเศรษฐีในก๊วนที่ผมฟังอยู่คำ "นิยาม" คงต่างกัน แต่เหมือนกันคือมีเงินจับจ่ายและรสนิยม เศรษฐีเมืองไทย คุณผู้หญิงจะมีเครดิต ชื่อนำหน้า คุณนาย, คุณหญิง ถ้าคำนำหน้าแบบบ้านๆ คือคุณผู้หญิง แต่ชาวบ้านเรียกคนมีเงิน ยังไม่มีโอกาสใกล้ชิดกับสังคมภายนอก คนในบ้านพูดเอาใจ "คุณนายหญิง"

เศรษฐีเก่าและใหม่เมืองไทยเงินเยอะ มากคนผันตัวอุทิศกายใจให้สังคม ตั้งชมรม จัดกิจกรรมเพื่อยกระดับชีวิต ถ้าชีวิตทำตัวให้มีค่า อย่างอุทิศเงินบริจาคเด็กอนาถา คนด้อยโอกาส พิการ ให้ทุน บำรุงสวนสาธารณะ ต่อสู้และอนุรักษ์ ป่า น้ำ ดิน ครับจะนานเท่าใด ชีวิตแง่ดีๆ คนก็กล่าวถึง คนพวกนี้งานไม่ทำก็มีเงินเข้าออกตลอด ครับบุญกุศล แต่ก็มีบ้างใช้เงินเติบ อาจพบปัญหา คงจะมีบ้างที่เหงา ว้าเหว่ เลี้ยงแมงดา (ตัวผู้) ไว้ ถ้าหลงไหลอาจหมดตัวได้ รถที่ขี่ดี มีคนขับ คนสวน คนใช้ และคนเลี้ยงหมา อาชีพคนเลี้ยงหมาตื่นเช้ามืด อากาศยังไม่ร้อน อากาศเป็นพิษจะยังมีน้อย พาหมามอร์นิ่งวอล์ค คนเลี้ยงหมาหลายปี สุขภาพกลับดี แต่ใจ ผมไม่เกี่ยวว่าดีหรือไม่ ตัวเองเดินหมาเดินตาม จ๊อกกิ้ง หมาจ๊อกกิ้งข้างหน้า หยุดที่สนามขว้างบอล หมากระโดดงับวิ่งกลับมาให้ หมาอึเอาถุงเก็บ เคยคิดถ้าไม่เก็บคนเห็นคงมีโทษ เลยไม่กล้าทำ เจ้านายให้เงิน ซื้อน้ำและของขบเคี้ยวให้หมา ถือโอกาสปันส่วน เห็นหมาตัวเมีย เขาปล่อยให้พูดคุยสนทนา เอาตัวสีไปมา เขาเผลอบ่นพึมพำคนเดียว รู้อย่างนี้ รับจ้างเลี้ยงหมานานแล้ว ชีวิตก็อิสระดี เบี้ยงนอกลู่นอกทางหมาก็ไม่บ่น คิดบ้อบอหมาเป็นโรคจิตไหม แต่คนสังคมปัจจุบันแข่งขัน ถ้าแข่งกับตัวเอง ไม่เป็นหรอกเรื่อง "โรคจิต" แต่ที่เป็นเพราะเราดึงสิ่งนอกตัวมาเปรียบเทียบ บ่อยครั้งห้ามที่จะคิดตามหมาไม่ได้ แปลกหมาเห็นต้นไม้ดอกไม้จะแวะดม เลยถือโอกาสฉี่รด พอเห็นหมาฉี่ อากาศหนาว เดินนาน ความรู้สึกอยากปลดปล่อย เคยเผลอ เห็นหมาฉี่ จับซิบอยากเขย่งขา ฉี่แข่งกับหมา เฮ้ยเราเป็นคนทำอย่างนั้นอายเขาตายเลย อดหัวเราะฮึฮึ

เศรษฐีเก่าหรือใหม่บ้านเรา ถ้าไม่รู้จักเล่นหุ้น จะถูกเม้าส์ลับหลังเชยจัง เพราะการไปเล่นหุ้น เป็นสถานที่ใหม่ของพวกมีเงิน มีเวลานัดพบกันร้านกาแฟ เอาหุ้นกาง ขีดเขียน นี่เธอตัวนี้ดีกำลังมาแรง คนกำลังนิยม หุ้นขึ้นแน่ๆ ถือโอกาสสั่งเค้กมากินฉลองหุ้นตัวใหม่ หลายคนยื่นมือตัก หยุดชะงัก เพื่อนถามทำไมล่ะ ยี่ห้อนี้อร่อยสุดๆ ฉันเชื่อ เมื่อวานไปตรวจ หมอบอกว่าน้ำตาลฉันขึ้น ถ้าไม่ดูแล โรคมากมายรุมกินโต๊ะ โรคเบาหวาน อ้วน ความดัน เซ็กเสื่อม โอ๊ยหมอยังย้ำฉันละกลัวบอกว่าอาจเป็นสโต๊ก หรือ ความจำเสื่อม ถ้าอย่างนั้นจริงน่ากลัวนะ เออขอโทษฉันกินนิดหน่อยพอได้ อย่าประชดฉันนะ

สต๊อกคือการพนันของคนรวย ถ้ายังต้องแบกหาม รายได้ขาดมากกว่าเกิน การเล่นต้องลงทุนเยอะ เกิดซวยหุ้นที่ปั่นตก ลำบากชีวิต นานปี ถ้าเงินน้อย ล๊อตเตอรี่ หวยเถื่อน แทงบอลล์ แต่เงินกู้นอกระบบถ้าเธออยากเล่นจริงๆ ให้เขากู้ เจ้าละไม่มาก กันบูด จะรวยทันตาเห็นเชียวละ แต่คนกู้เบี้ยวเยอะ ควรทำใจ

เรื่องช็อปปิ้ง คนรวยเมืองไทยชอบ แต่ของต้องไม่ตกรุ่น ยิ่งสินค้าไม่เป็นรอง ถึงราคาจะแพงไม่ยั่น ถือกระเป๋าแพง เสื้อผ้าที่สวมหลายคนบอกว่าชุดนี้ชุดเดียวเขาไม่ทำแล้ว คนรวยรองเท้าราคาหลายหมื่น คนจนได้เงินจากรัฐเดือนละ 500 บาท ปีละ 7,200 ถ้าชีวิตยังยืนยาวอีก 3 ปี ได้เงิน 21600 บาท ได้รองเท้าคู่เดียว

ครับผมพูดเพ้อเจ้อ เพื่อเอาใจเพื่อนร่วมโต๊ะ กลุ่มเศรษฐีเก่าหลายคน หลายๆ อย่างในอดีตเคยช็อปปิ้ง ใส่เพชร ทอง โอ้อวด ไปไหน ถือกระเป๋าแบรนด์ ราคาแพง ไม่ตกรุ่น แต่เดี๋ยวนี้พวกนี้บอกว่าเลิกตามยุคแล้ว คำพูด แต่งไปก็เท่านั้น เสียเงินทอง สู้ทำตัวตามสบาย เดินร่วมกับฝูงชน ถึงจะยังมีของดีๆ ใช้ แต่ก็ไม่สร้างความรู้สึกแตกต่าง หลายคนเริ่มใช้ชีวิตสงบ มากคนถึงจะไม่ไปวัดบ่อย แต่ก็คลุกคลีกับครอบครัว ลดกิจกรรมที่เป็นความสนุกทางสังคม อย่างปีใหม่ผ่านมา รวมหัวนัดเจอกันที่ร้านอาหาร ติ๋มกับปิง วันอาทิตย์ ร้านเขาปิด ติดต่อขอยืมร้าน ต่างนำอาหารและเครื่องดื่มมา ถ้าอยากฟังและร้องเพลงจากแผ่นเสียง คุยหัวเราะ เวลาไม่เลย 5 ทุ่ม เก็บกวาดต้องเรียบร้อย ความนิยมไปงานเต้นรำ เสียเงินมาก อยู่ดึก ไม่อยู่ในความคิด พอ 3 ทุ่มหลายคนลากลับ บอกว่าเที่ยงคืนของปีใหม่แล้ว ทุกคนมองหน้าคนลาบอกว่า เที่ยงคืนนิวยอร์คจ๊ะ

ครับเศรษฐีใหม่ ความนิยมเรื่องใช้เวลาช็อปปิ้งก็ยังมีบ่อย อุปกรณ์ชีวิตย่อมใช้ของดี อาจจะเป็นเรื่องของรสนิยม ฟังเหตุผลคน พวกเขาชีวิตต้องแบกจ๊อบตลอด ตอนนี้มีเวลา เงินสะสมขืนไม่ใช้ ลูกสามีเอาไปใช้หมด แต่งตัวให้กับตัว ดูดี ผิด้วยเหรอ อีกหน่อยถ้าเดินไม่คล่อง กิจกรรมไม่มีไป แล้วฉันจะโชว์สิ่งที่มีได้อย่างไร หลายคนมีความคิดถึงจะแตกต่าง แต่ก็มีมากส่วนคล้ายกัน ชีวิตพวกฉันยังมีกิเลส อยากให้คนมอง และชม มันคือความสุข ทำผม นวดตัว ถือกระเป๋าดีๆ เสื้อผ้าสวมของดี รถถึงตกรุ่นแต่ราคาก็ยังแพงและมียี่ห้อจ๊ะ

ครับอุปกรณ์ของชีวิต ที่เป็นวัตถุเศรษฐีใหม่และเก่า ต่างมี แต่หลายคนเริ่มละวาง ปล่อยให้อยู่ในตู้ ผมฟังว่างๆ พวกเศรษฐีเก่า ก็หยิบมาขัด เช็ดถู รำลึกสิ่งที่ได้มา กระเป๋าหลุยส์ใบนั้น ได้ตอนไปทัวกับเพื่อนที่ประเทศฝรั่งเศส เป็นรุ่นใหม่ ความรู้สึกถ้าไม่มีโอกาสเป็นเจ้าของ ชีวิตเราจะรุ่มร้อนไปอีกนาน เลยตัดใจ ความอยากได้ชนะใจเสมอ นี่ละครับตัวตนของพวกเศรษฐีเงินกับความอยากบรรจบกัน พอถึงวันนี้เริ่มละวาง เคยคิดเพราะเราอายุเริ่มมากขึ้น สัมผัสและเอาใจกับสิ่งอยากได้มานานและช่วงนี้ ชีวิตจริงๆ เริ่มสงบลงตามธรรมชาติโดยเฉพาะร่างกาย การเคลื่อนตัว เริ่มเหนื่อยอ่อนล้า และความรู้สึกเจ็บบางที่ ต้องยอมรับว่าขืนใช้ร่างกายมากเกินไป อาจจะทรุดและเสื่อมก่อนเวลา

เมื่อกายทรุดโทรม จะปล่อยใจให้ติดกับวัตถุ คลั่งกับสิ่งใหม่ อยากได้ อยากมี กายกับใจคงจะไปด้วยกันไม่ได้ ช่วงชีวิตคงจะหาความสุขไม่ได้ แต่เศรษฐีใหม่ ความชอบทางวัตถุยังคุกรุ่นอยู่เสมอ การโอ้อวดเป็นส่วนของชีวิต

คนรุ่นเก่า และรุ่นใหม่เข้าโบสถ์ก่อนปีใหม่ ฟังเจ้าอาวาสวัดพุทธานุสรณ์ ตอนแรกเริ่มจากการสวดมนต์ ต่อไปนั่งสมาธิ และสุดท้ายเทศน์ ความสงบก่อตัว ประสบการณ์ที่สะสมไว้นาน เริ่มทำหน้าที่ โดยความเป็นจริงคนเราจะละสิ่งที่ชักนำสิ่งไม่ถูกต้องเป็นทุกข์กับชีวิตให้รับรู้สิ่งดี เลิก ละได้ เหมือนกับคำถามและเราตอบได้ โดยไม่รู้มาก่อน และตอบได้ทันที

ภาษาการศึกษาเรียกความโพล่งของความรู้ รู้โดยไม่ผ่านขั้นตอน สำหรับพระท่านบอกว่าการละความเป็นปกติของชีวิตคือกิเลส ละได้ทันทีไม่นำมาสัมพันธ์อีก อาจะเรียกการตัดตอนชีวิตเริ่มใหม่ ชาวบ้านธรรมดาเรียกสิ่งที่ละได้ ถึงไม่ขาดหายทีเดียว เรียกว่าบุญกุศล