ธรรมะสมสมัย

หลวงพ่อไสว ชมไกร



ครอบเศียร / ครอบครู

ขอจำเริญพรท่านผู้สนใจในธรรมทั้งหลาย มีผู้ถามมาว่าที่วัดมีพิธีครอบเศียร /ครอบครูไหม ? โยมที่ถามคงหมายถึงพิธีครอบเศียรพ่อครูปู่แก่ไปทำนอนนั้น ทางออกเรื่องนี้คือทราบถึงความเชื่อความศรัทธาของแต่ท่านนั้น มี Level แตกต่างกัน ทำให้การเข้าถึงต่างกัน บางครั้งบางทีเห็นพิธีครอบเศียรครอบครูเกิดโดยพระสงฆ์เป็นเจ้าพิธีให้ บางทีมีคติหรือความเห็นที่ขัดแย้งกันทั้งภาคส่วนคณะสงฆ์ และฝ่ายคฤหัตถ์ ยิ่งอารมณ์สังคมยุคปัจจุบันนั้นยิ่งอ่อนไหว ทำให้เกิดปัญหาความเข้าใจผิดได้ง่ายต่อภาพลักษณ์ที่เผยแพร่ออกไปอย่างรวดเร็ว จึงอยากทำความเข้าใจในด้านนี้ไว้เป็นหลักยึดได้บ้าง ตามแนวทางพระพุทธศาสนา

ความหมายนิยามคำว่า "ครอบ" ในความหมายที่กล่าวถึงให้หมายถึง การถ่ายทอดวิชาความรู้ การประสิทธิ์ประสาทวิทยาต่างๆ ให้ผู้เรียนหรือเรียกให้เข้าถึงในความหมายนี้คือ "ศิษย์" การครอบเศียรครอบครูมักทำไปพร้อมๆ กับพิธีไหว้ครู ดังนั้นกลุ่มคำสำหรับพิธีนี้มักได้เห็นได้ยินว่า ไหว้ครู บูชาครู สักการะครู ครูก็รวมไปถึงพ่อแม่ครูอาจารย์เป็นต้นฯ

หลักธรรมตลอดถึงคุณภาวะระหว่างพ่อแม่ครูอาจารย์ตามที่มีกล่าวในทางพระพุทธศาสนาก็มีเทียบได้หลายสูตร ในที่นี้จะยกมาเป็นแนวคิดแนวศึกษาเพื่อต่อยอดองค์ความรู้ของทุกท่านที่มีความเชื่อความศรัทธาในเรื่องพิธีครอบครู ซึ่งในส่วนพิธีกรรมก็จัดทำแบบที่มีขั้นตอนแตกต่างกันไปตามแต่ที่จะเห็นเหมาะควร

ในเรื่องนี้จึงถือเป็นโอกาสทองที่จะได้ใช้หลักธรรมของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ที่ได้ตรัสพระธรรมเทศนาเรื่อง ทิศ 6 เอาไว้ใน สิงคาลกสูตร ในพรรษาที่ 16 แล้วใช้เป็นยุทธศาสตร์ในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา จนกระทั่งครอบคลุมไปทั่วแผ่นดินชมพูทวีปในเวลาต่อมา ซึ่งแท้จริง ทิศ 6 คือ หน่วยของสังคมที่มีอยู่รอบตัวเราทุกคน

พิธีไหว้ครู ต้องรู้ทิศทั้ง 6 ทิศทั้ง 6 ล้วนมีความสัมพันธ์กับตัวของทุกคน ตามฐานะและหน้าที่ที่แตกต่างกันไป คือ

ปุรัตถิมทิส ทิศเบื้องหน้า ได้แก่ บิดา มารดา

ทักขิณทิส ทิศเบื้องขวา ได้แก่ ครูบาอาจารย์

ปัจฉิมทิส ทิศเบื้องหลัง ได้แก่ ภรรยาหรือสามี

อุตตรทิส ทิศเบื้องซ้าย ได้แก่ มิตรสหาย

เหฏฐิมทิส ทิศเบื้องล่าง ได้แก่ คนรับใช้ ลูกน้อง

อุปริมทิส ทิศเบื้องบน ได้แก่ สมณชีพราหมณ์ทั้งหลาย

เพื่อให้ลัดสั้นก็จะนำส่วนที่เกี่ยวกับครูอาจารย์มา เพื่อเป็นแนวปฏิบัติให้ดีงาม ตามคุณภาวะที่จะเหนี่ยว นำให้เกิดคุณธรรมและข้อปฏิบัติ ดังนี้

ทักขิณทิส ที่แปลว่า ทิศเบื้องขวา ได้แก่ ครูบาอาจารย์ ครูบาอาจารย์เป็นบุคคลสำคัญกับชีวิตของเรา เพราะท่านสอนเราให้รู้จักการอยู่ร่วมกัน ให้รู้จักการรักษาเนื้อรักษาตัวให้รอดปลอดภัยจากอันตรายต่างๆ สอนให้รู้จักการดำรงสัมมาอาชีพต่างๆ ตามที่ในเรารักในอาชีพที่หลากหลาย ครูจึงเป็นทักขิไณยบุคคล คือบุคคลที่พวกเราต้องเคารพกราบไหว้บูชา ครูอาจารย์อนุเคราะห์ศิษย์ ด้วยสุจริตใจ เช่น

1. ฝึกฝนแนะนำให้เป็นคนดี

2. สอนให้เข้าใจแจ่มแจ้ง

3. สอนศิลปวิทยาให้สิ้นเชิง

4. ยกย่องให้ปรากฏในหมู่เพื่อน

5. สร้างเครื่องคุ้มกันภัยในสารทิศคือ สอนให้ศิษย์ปฏิบัติได้จริง นำวิชาไปเลี้ยงชีพทำการงานได้

เมื่อศิษย์ได้รับการฝึกฝนอบรม การถ่ายทอดวิทยาตลอดศาสตร์รู้ครูอาจารย์ ศิษย์พึงบำรุงครูอาจารย์ ดังนี้

1. ลุกต้อนรับแสดงความเคารพ

2. เข้าไปหา

3. ใฝ่ใจเรียน

4. ปรนนิบัติ

5. เรียนศิลปวิทยาโดยเคารพ

พิธีครอบเศียร/ครอบครู เป็นการตั้งธงหรือการปักหมุดในเกิดความเชื่อความศรัทธาในศาสตร์วิชาที่สนใจเรียนรู้ การแสวงหาความรู้ด้วยความเคารพในศาสตร์วิชา ตั้งใจที่จะใช้ศิลปะวิทยาที่เรียนรู้เพื่อใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด ความเคารพวิชาคือการเคารพตนเอง เคารพครูอาจารย์ ใช้วิชาที่เรียนรู้ให้เป็นไปโดยสุจริต ตั้งอยู่ในความเคารพในศีลในธรรม เคารพกฎหมายรระเบียบปฏิบัติ มารยาททางสังคม กตัญญูรู้คุณพ่อแม่ครูอาจารย์ ศิษย์ที่รับครู หรือที่ครอบเศียร/ครอบครู จึงเป็นผู้เจริญในที่ทุกสถานตลอดกาลทุกสมัย มีความปรารถนาดี มีความเคารพรัก สมัครสมานสามัคคี พร้อมใจกันอย่างน่าเชิดชูเกียรติ ตลอดมา และตลอดไป

2 กันยายน 2566 กำหนดการ 10 โมงเช้าเป็นต้นไป งานพิธีเทวาภิเษก บวงสรวงองค์ท้าวเวสสุวรรณ เบิกเนตรพญานาค โดยคุณก้อง จรัสพงษ์ วิจิตรสุนทรกุล พราหมณ์บัณฑิต ในโอกาสครั้งนี้ขอจำเริญพรเชิญศรัทธาสานุศิษย์ทุกท่าน มาร่วมเป็นบุญเป็นงาน เป็นพลังเหนี่ยวทรัพย์โชคลาภ โดยพร้อมเพรียงกัน ณ วัดพระธาตุทุ่งเศรษฐี

ผู้ใดมีจิตศรัทธาบริจาค ค่าน้ำค่าไฟฟ้า วัดพระธาตุทุ่งเศรษฐี สั่งจ่ายเช็ค Donation check payable to "Buddhist Meditation Society" ส่งไปตามที่อยู่นี้ 6763 E Avenue H Lancaster CA 93535 ส่วนท่านที่สะดวก Transfer money with Zelle ก็โอนด้วยเบอร์ (562) 249 3789

ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย บารมีหลวงพ่อเพชรมีชัย พระประธานวัดพระธาตุทุ่งเศรษฐี บารมีท่านท้าวเวสสุวรรณ บัลดลให้ท่านปลอดภัยโชคดี ลาภผลพูนทวี ชีวิตดี การงานมั่นคง สำเร็จทุกสิ่งสมประสงค์ สมเจตน์จำนง แห่งผู้ปฏิบัติบำเพ็ญจงทุกประการด้วย เทอญ ฯ รูปขอจำเริญพร