สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
จิตกับใจ

สองคำนี้ ตามศัพท์ทางการภาษาอังกฤษเหมือนกัน คือ mind, thought, heart, memory, thinking, mind and spirit, heart and soul, feeling, ต่างกับตอนที่ความหมายของคำนี้ในด้านเลว คือ จิตทราม idiocy เหมือนกัน

ผู้เขียนตั้งใจจะนำความหมายของสองคำนี้ มาใช้ในภาวะต่างกัน เฉกเช่น จิต หมายถึง ความคิดคำนึงใจ หมายถึง หัวใจที่ส่งโลหิตไปเลี้ยงเซลล์ทุกส่วนของร่างกายส่งผลให้สิบระบบทำงานตามหน้าที่ ตั้งแต่การส่งโลหิตไปเลี้ยงระบบประสาทของสมอง ทำให้เซลล์สมองสามารถส่งข่าวสารให้กระดูกเคลื่อนไหวไปตามแรงส่งของกล้ามเนื้อ และเซลล์ในแต่ละระบบรับคำสั่งจากประสาทที่สั่งงานจากสมองมาทำหน้าที่ ยกตัวอย่างเช่น เมื่อโลหิตไม่มีอาหารจะเลี้ยงเซลล์ ก็บอกสมองว่า หิว ท้องก็ร้อง จ๊อกๆใจก็คิดอยากกินอาหารไปยุติเสียงจ๊อกๆ ดังนั้น ในความคิดคำนึงของผู้เขียน คำว่า จิต มาจากการสั่งงานของสมอง ที่ได้รับข่าวจากกระบบ ที่ไม่สามารถสื่อสารกันได้ เพราะต้นเหตุคือตัวเซลล์ไม่มีโลหิตไปเลี้ยง ฉะนั้น หัวใจอาจหยุดเต้น เพราะขาดอาหารที่เซลล์เหมือนคนที่ยุติชีวิตตอนหลับ

ในความหมายของผู้เขียน คำว่าจิต คือการสื่อสารที่มาจากระบบ ที่ป้อนด้วยอาหารที่จะไปเลี้ยงแต่ละเซลล์ ไม่ต้องคิดมากหรอก ถ้าไม่อยากให้หัวใจหยุดทำงานระหว่างหลับ ก็เตรียมอาหารป้อนทุกเซลล์ไว้ให้พอและนอนหลับอย่างช่วยให้เซลล์ทำงานได้ มีคนหนึ่งถามผู้เขียนว่า เลี้ยงอาหารแมวไร้บ้านได้อะไร ผู้เขียนตอบว่า จิตสงบตอนนอนหลับ

อันนี้ สำคัญนักหรือ กับการซื้อปลาทูน่ากระป๋อง ขนแบกมาเรียงกัน เปิดแต่ละกระป๋องด้วยเครื่องไฟฟ้า ก็ต้องรอมิให้เสียงรบกวนการนอนหลับของผู้อื่น ที่บ่นว่า ห้องนี้เหม็น เราบอกว่า ก็สเปรย์น้ำหอมแล้ว เขาก็บอกให้สเปรย์มากอีก นี่คือความหมายแห่ง ความแตกต่างของคำว่า จิต กับ ใจ ตรงจุดทีเดียว คือ คำว่าจิต ก็ได้ไตร่ตรองแล้วว่า มิให้รบกวนผู้อื่น แต่ต่างกันตรงที่ใจแต่ละคนไม่เหมือนกัน

เอาเป็นว่า จิต หมายถึง ความคิด

ใจ หมายถึง ความโอบอ้อมอารี เริ่มต้นจาก เซลล์ถึงเซลล์ในระบบเดียวกัน ถึงอีกระบบอื่น ถึงอีกชีวิตอื่น ถึงอีกพันธุ์อื่น ถึงอีกภพอื่น

ข้อความนี้ อาจไม่เข้าถึงความเข้าใจ หรือแล้วแต่จะคิด ยกตัวอย่างเหตุเกิดที่ร้านก๋วยเตี๋ยว ที่ผู้เขียนตัดปะไว้ที่โต๊ะพิมพ์ดีดนานมาแล้ว จากที่มีคนเขียนส่งหนังสือพิมพ์คอลัมน์ face มุก ว่า

เหตุเกิดที่ร้านก๋วยเตี๋ยว

ที่ร้านก๋วยเตี๋ยวแห่งหนึ่ง กลุ่มครูไปสั่งมื้อเที่ยงกินกัน

ครู “เอาเส้นใหญ่ ตำลึง น้ำตก ใส่หัวใจ ไม่ใส่ชูรส”

เด็กเสิร์ฟตะโกนดังลั่น “ของครูโต๊ะ 7 ลึงใหญ่ ตกใจ ไม่ชู”

รอง ผอ. “เส้นเล็ก ใส่ไข่”

เด็กเสิร์ฟตะโกนสั่ง “ท่านรอง คนนี้ ไข่เล็ก”

ผอ.เห็นท่าไม่ดี รีบตะโกนสั่งเอง “ของผม ใหญ่ทุกอย่าง น้ำเปล่า ไม่ใส่น้ำแข็ง”

เด็กเสิร์ฟ สั่งกระชับดังลั่น “ของท่าน ผอ.ใหญ่ทุกอย่าง แต่ไม่แข็ง”

ส่วนครูสตรี 4 ท่าน เห็นว่าถ้าจะรอนาน จึงสั่งแกงกระหรี่เหมือนกัน

เด็กเสิร์ฟตะโกนเสียงดัง “โต๊ะสี่กระหรี่ทุกคน”

!!??!!

ฉะนั้น ความหมายของ จิต กับ ใจ ก็เหมือนกัน

เอาเป็นว่า จะกินอะไร เพื่อไปบำรุง จิต กับ ใจ

อาหารบำรุงจิต หรืออีกนัยหนึ่ง บำรุงพลังงาน โดยการแปรแป้งและไขมันเป็นพลังงาน สำหรับการทำงานของหัวใจ และเนื้อเยื่อ ช่วยกระแสประสาท การหดตัวของกล้ามเนื้อ รวมทั้งหัวใจ ความดันโลหิต สร้าง ดี.เอ็น.เอ. พลังงานของระบบประสาท ได้จากอาหารประเภทข้าวไม่ขัดสี ซีเรียล อาหารประเภท ผัก ตับ เนื้อ ให้ฟอสฟอรัสสำหรับบำรุงระบบประสาท ธาตุเหล็กช่วยสร้างเม็ดเลือดแดงได้จากเนื้อสัตว์ ผลไม้แห้ง ฟักทอง เม็ดทานตะวัน ผัก ถั่ว น้ำลูกพรุน ข้าวไม่ขัดสี รำข้าว เนย ยีสต์ จมูกข้าวสาลี ตับ เซเลเนียมจากอาหารทะเลเสริมกล้ามเนื้อหัวใจ และซีเรียลก็ดีตรงนี้ด้วย ฉะนั้น อย่ามองข้ามธาตุสังกะสีจากฟักทอง เม็ดทานตะวัน ถ้าขาดตัวนี้ เด็กชายจะมีอวัยวะเพศเล็ก แต่สมองดีเป็นใช้ได้ เพราะแร่สังกะสีช่วยเพิ่มเซลล์ สร้างเนื้อเยื่อ เสริมการเติบโตทางเพศอยู่แล้ว

ตอนนี้ ผู้เขียนฮิตถั่วกระป๋อง Honey Roasted Nut Mix มีถั่ว Cashews, Almonds, Pecans, และ Pistachios เมื่อใส่ถ้วยรวมกับปลาแอนโชวีตัวเล็กฉาบเม็ดงาแล้วอร่อยเข้ากันดี กินเป็นของว่างนำอาหารหลัก เรียกน้ำย่อย ตอนแรกก็กลัวว่าฟันจะเคี้ยวเม็ดงาไม่ละเอียด แต่ความอร่อยที่ลิ้นก็ขัดใจไม่ได้ เรียกว่า จะตามทฤษฎีหรือตามใจลิ้นก็ไม่รู้ได้ เข้าทำนอง จิตกับใจ แยกกันไม่ออก จึงต้องสนองตอบทั้งสองอย่าง เหมือนจะพยายามให้คำจำกัดความของสองคำนี้ อยู่ที่ว่า ขึ้นอยู่กับสถานการณ์มากกว่า เพราะเมื่อถึงเวลาจากไป ใจหยุดทำงาน จิตพาไปไหนยังไม่รู้