สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
เรื่องของความแก่

หัวข้อเรื่องนี้ฟังแล้วสยองใจ ไม่อยากจะไปถึง แต่ก็เลี่ยงยาก จนยอมรับกันว่าเกิดแล้วต้องแก่ เมื่อวันเสาร์ที่แล้ว ฟังนายแพทย์สุวัฒน์ สุวรรณวานิช พูดเรื่องสาเหตุของความแก่ ด้วยอารมณ์ขัน จนหายกลัวความแก่ไปชั่วระยะหนึ่ง ยอมรับเป็นอย่างไรก็เป็นกัน ของมันต้องเป็นไปอย่างนี้ตามหลักการแพทย์ แต่อยากจะแจงให้หลายคนที่อยากไปฟังแล้วไม่สามารถไปได้ ว่าร่างกายเราแก่ได้อย่างไร

1.แก่เพราเซลล์ถึงจุดยุติการเพาะสร้างเซลล์ใหม่ ปกติของคนที่อยู่ในอายุเจริญวัยเซลล์จะสร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาแทนเซลล์ที่แก่ไปและตายไป แต่วัฎจักรนี้มีขีดขั้น เช่น เซลล์บางชนิดสร้างตัวใหม่ได้ครบ 50 หนก็หยุดสร้างขึ้นใหม่เสียเฉยๆ เช่น เซลล์ชื่อว่า ไฟโบรบลาสต์ (Fibroblast) เซลล์นี้มีหน้าที่รับผิดชอบส่งโปรตีนไปสร้างความแข็งแรงของสายใยคอลลาเจน และอีลาสตินในผิว ทำให้ผิวตึงมีความยืดหยุ่นแข็งแรง เมื่อเซลล์นี้ไม่สร้างเซลล์ใหม่ ก็หมดโปรตีนไปสร้างความแต่งตึงของผิว คนแก่ก็มีผิวหย่อนยาน ยืดแล้วไม่กลับเข้าสภาวะตึกอีก เช่น ท้องแขนเริ่มหย่อน ก้นเริ่มย้อย หนังตาก็ย่น สภาพการณ์เช่นนี้ อาจมาจากกรรมพันธุ์ กำหนดโดยต้นกำเนิด หรือถูกทำลายด้วยยา เหล้า บุหรี่ รังสีต่างๆ เช่น เอ็กซ์เรย์ ปรมาณู หรือมาจากการขาดอาหาร

2.แก่เพราะ DNA เสื่อมสภาพ DNA (Desoxyribo-Nucleic Acids) เป็นตัวกำหนดว่าเซลล์จะทำอะไร โดยบัญชาผ่าน RNA (Ribo Nucleic Acids) ทั้ง 2 ตัวนี้เป็นสารเคมีสำคัญในการสร้างโมเลกุลของโปรตีนในเซลล์ทั้งหมด หล่อเลี้ยงด้วยน้ำ ตัวที่จะทำลาย DNA ก็คือสารศัตรูอิสระเรียกว่า Oxidants ซึ่งเป็นสารขับจากเซลล์หลังการสังเคราะห์กินและดื่มแล้ว ที่เป็นศัตรูก็เพราะว่าสารนี้จะล่องลอยไปติดเซลล์ต่างๆ และดูดซึมน้ำไปเสียจากเซลล์ ทำให้ DNA เสื่อมสภาพ เซลล์ก็เลยไม่สามารถทำงานได้ตามที่ควรจะทำ

3.แก่เพราะภูมิต้านทานเสื่อม ภูมิต้านทานที่สำคัญคือเม็ดเลือดขาว (Lymphocyte) เม็ดเลือดขาวมีไว้คอยทำลายเชื้อโรคหรือสารแปลกปลอม เรียกว่า B Cell Lymphocytes และอีกชนิดหนึ่งเรียกว่า T Cell Lymphocytes ซึ่งทำหน้าที่เป็นตำรวจไปตรวจจับเชื้อโรคและทำลายเสีย เมื่ออายุมากขึ้น ภูมิต้านทานระบบนี้อ่อนแรงลง ไม่สามารถเอาชนะโรคได้ คนแก่จึงมีโรคตามมากับอายุสารพัด

4.แก่เพราะหมดพลัง เรียกว่า Thermodynamic Theory พลังงานนี้มีอยู่ทั่วไปในกล้ามเนื้อ ในหัวใจ ในสมอง เป็นเอนไซม์ที่ช่วยให้เกิดพลังงาน สำหรับการปฏิบัติการของเซลล์ มีชื่อเรียกว่า Mitochondria พลังงานนี้เปรียบเสมือนแบตเตอรี่ ชนิดที่มีแรงสูงสุดเรียกว่า ATP (Adeno TRI Phosphate) เมื่อเสื่อมลงก็ลดระดับเป็น Adeno DI Phosphate เมื่อเสื่อมมากขึ้นก็ลดระดับต่อไปเป็น Adeno MONO Phosphate หรือเห็นได้ชัดๆ ว่า เมื่อพลังแบตเตอรี่เสื่อมลงจาก ATP เป็น ADP หรือ AMP แล้วก็ส่งไปบรรจุพลังงานใหม่จากการสังเคราะห์แปรรูปของไขมัน น้ำตาล โปรตีน แม้แต่แอลกอฮอล์ที่เราดื่ม เมื่ออายุมากขึ้น การสังเคราะห์เชื่องช้าลง จะเห็นได้จากการพอกไขมันตามร่างกายบางส่วน การสร้างพลังงานก็ไม่ได้ผล การปฏิบัติงานก็แทบไม่มีในร่างกาย ความแก่ก็เกิดขึ้น

สรุปสาเหตุที่ทำให้แก่ อีกนัยหนึ่ง เซลล์สมองไม่สามารถสร้างเซลล์ใหม่แทนเซลล์ที่แก่และตายไป ทุกอย่างก็เอวังด้วยประการฉะนี้ เพราะจะมีใครไหนอื่น นอกจากสมองที่จะสั่งให้ร่างกาย และเซลล์ต่างๆ ทำงานได้

ความหวัง ถ้าเราไม่ลืมว่า ยังมีระบบฮอร์โมนเป็นผู้สั่งการให้เซลล์ทำงาน ก็ดูเหมือนว่ามีความหวัง ร่างกายจะยังผลิตฮอร์โมนได้อยู่ ระบบสื่อสารยังคงทำงานได้อยู่ เซลล์น่าจะลุกขึ้นมาปฏิบัติภารกิจได้ใหม่

ข้อควรทำในการดำเนินชีวิต Golden Age’s Golden Rules

1.อย่ารีบเกษียณอายุเร็วโดยไม่จำเป็น

2.ท่องเที่ยวมากๆ

3.ใช้สมองอยู่เสมอ เรียนรู้การใช้คอมพิวเตอร์ เล่นหมากรุก ทำสวน วาดรูป ร้องเพลง เต้นรำ

4.มีสามีหรือภรรยา ตลอดเวลา ถ้ายังไม่มี ก็หาสักคน

5.ถ้าทำตามกฎข้อ 4 ไม่ได้ ก็เลี้ยงหมา แมว ไว้เป็นเพื่อนแสนดี

6.กินอย่างระวัง โปรตีนวันละ 200 กรัม ไม่มีไขมัน และเกลือ น้ำปลา มีพลังแคลอรี่ประมาณวันละ 2,000 ทานไวตามินบีคอมเพลกซ์ ไวตามินอี แอสไพริน ทานผักผลไม้มากๆ ท้องจะได้ไม่ผูก และคอยตรวจน้ำหนักตัวอยู่เสมอ

7.หยุดสูบบุหรี่ แอลกอฮอล์ เช่น ไวน์วันละ 2 แก้ว ดื่มก็ดี แต่อย่าขับรถหลังจากนั้น กัญชา Marijuana ผิกฎหมายของประเทศนี้ เอาไว้ตอนอยู่เมืองไทย

8.ถ้ามีเรื่องกังวลมากก็ไปวัด หรือไม่ก็ปลงเสียว่าอีกหน่อยก็เป็นเถ้าถ่านแล้ว เราไม่สามารถคุมอะไรได้หมดทุกอย่าง

9.ออกกำลังกายเพื่อให้หัวใจทนทาน กล้ามเนื้อแข็งแรง หุ่นดี ยืดเส้นยืดสายเพื่อให้หายจากโรคข้อ เช่นกีฬาที่สมควร การงัดข้อไม่ใช่สำหรับคนแก่ ลองเล่นกอล์ฟ เดินช้าหรือเร็วก็ได้ แต่อย่าคิดฆ่าตัวตายโดยการแข่งมาราธอน

10.ตรวจสุขภาพเป็นประจำ เช็คเลือด แมมโมแกรมตรวจหน้าอกสตรี ตรวจมดลูก เอ็กซ์เรย์หน้าอก เช็คลำไส้ใหญ่ เช็คต่อมลูกหมาก

11.กินยาตามจำเป็น อย่างคิดว่าเก่งกว่าหมอ มันชีวิตของคุณเอง

12.รักษาฟัน ตา หู ถ้าจำเป็นก็ใส่แว่นตา ฟันปลอม และเครื่องช่วยฟัง

13.ระวังการอยู่ในอุณหภูมิที่ร้อนเกินไปอาจทำให้เพลีย เป็นตะคริว หรือหัวใจวาย เย็นเกินไปก็ไม่ดี

14.ซื้อประกันสุขภาพ อย่าตายโดยไม่มีประกันสุขภาพ

15.สร้างรากฐานการเงินให้พออยู่ตอนแก่ เงินประกันยามแก่ของประเทศนี้ไม่พอใช้ดำรงชีวิต

16.อย่าโอนเงินที่เก็บรักษาไว้ไปให้คนอื่น ยกเว้นอยู่ในภาวะที่ศาลสั่งว่าหมดสภาพบุคคล

17.เข้าสมาคม ทำกิจกรรม เข้าไปยุ่งกับธุรกิจของคนอื่นเสียบ้าง

18.ก่อนตาย ควรมีพินัยกรรม และประกันชีวิต

19.หาที่อยู่หลังเกษียณอายุที่พอเหมาะกับเงินรายได้ตอนนั้น

เรื่องของความแก่ที่เล่ามานี้ ต้องขอขอบพระคุณนายแพทย์ สุวัฒน์ สุวรรณวานิช ที่ช่วยกะเทาะเปลือกสัจจะแห่งกงเกวียนชีวิต จะได้ไม่หลงพะวงเพลินไปกับวันนี้เท่านั้น เพราะอีกไม่นาน ทุกคนก็แก่ ยิ่งช่วงนี้จะมีคนพูดถึงความแก่กันมาก ธุรกิจเกี่ยวกับการแก้ให้แก่ช้าจะทำรายได้ดี เหมือนตอนช่วงกลางศตวรรษที่แล้ว ธุรกิจเกี่ยวกับการเกิด และเด็กทำรายได้มหาศาล พอมาถึงต้นศตวรรษนี้ คนที่เป็นเด็กตอนนั้น กำลังหายาชะลอความแก่กัน หรือไม่ก็หาความรู้กันว่าทำอย่างไรจะไม่แก่ คุณล่ะ ทำอะไรหรือยัง เพื่อเตรียมตัวไม่แก่ หรือจะเตรียมตัวแก่อย่างสง่างาม