พระอาจารย์โสภณจากวัดพระเชตุพนเมืองไทยมาสอนพะรธรรมที่วัดไทยปีที่แล้ว (แล้วปีนี้อาจจะจำพรรษาที่นี่ด้วย) ได้ให้ความหมายของคำว่า มนุษย์ แปลว่า ผู้มีใจสูง พอเราพูดถึง คำว่า ใจมนุษย์ ก็เป็นที่เข้าใจกันว่า หมายถึงผู้มีมนุษยธรรม ต่างกับคำว่าคน “คน” กลับเป็นว่า ระคนกัน ทั้งดีและไม่ดี ไม่เหมือนความหมายของมนุษย์ ทั้งๆ ที่เป็นสัตว์โลกประเภทเดียวกัน คำว่า “ใจคน” ก็มีหลายชนิด มีพฤติกรรมหลากหลาย บางอย่างไม่คิดว่า คนจะปฏิบัติต่อคนได้ลงคอ เช่น ข่าวที่ว่าเด็กชายอายุ 7 ขวบตายเพราะมีประวัติถูกทารุณกรรม เช่น เคยถูกจับข้อเท้าห้อยหัวลงจนโลหิตไหลสู่ตา ตามองไม่เห็นไปนาน ผลสุดท้ายตาย เพราะอะไรไม่รู้สังสัยว่าถูกทำร้าย อันนี้สะเทือนใจตรงที่ใจบาป
ใจร้าย ได้แก่ ข่าวที่ชายชราอายุ 80 เดินสวนทางกับผู้หญิง 2 คน จะไม่พูดถึงเผ่าพันธุ์สีผิว เพราะเดี๋ยวจะหาว่าปรักปรำดูถูกเชื้อชาติกำเนิด แต่ความใจร้ายของผู้หญิงคนนี้ก็คือใช้ก้อนอิฐที่ถืออยู่ในมือตีหัวชายชราโดยไม่มีสาเหตุ หัวแตกเลือดอาบหน้า
ใจกุศล ได้แก่ หญิงคนหนึ่งสมัยเมื่อมีชีวิตอยู่เคยบริจาคเงินเพื่อการกุศลแล้ว 50,000 ดอลล่าร์ และทำพินัยกรรมให้บริจาคเงินอีก 50,000 เหรียญเมื่อตายลง
ใจกว้าง ได้แก่ แจกขนม อาหารหรือสิ่งของให้ผู้อื่นอยู่เสมอ หรือให้ที่พักพิงกับผู้อื่นที่ต้องการที่อยู่อาศัย คือมีอะไรก็ให้หมด ขอหรือไม่ขอ ก็แบ่งปันกัน
ใจแคบ ได้แก่ นี่ส่วนของฉันนะ แมวไม่เกี่ยว
ใจริษยา ได้แก่ อย่าอยู่ดีมีสุขไร้โรคเลยเธอ ฉันจะทำลายสมุนไพรของเธอเสียให้ราบคาบ
ใจดี คือให้อภัยต่อสัตว์ผู้ยากไร้อาหารและที่อยู่อาศัย คนขาดเงินก็ทำทานให้ เด็กเล็กช่วยตัวเองไม่ได้ก็ให้ความช่วยเหลือ แนะนำสั่งสอนสิ่งที่ดีช่วยให้เด็กเป็นคนดีไปในอนาคต
ใจเมตตา เช่นเป็นกษัตริย์ผู้สูงส่ง แต่เสด็จออกเยี่ยมประชาราษฎร์ในที่ทุรกันดาร เพื่อพระราชทานสิ่งที่เขาต้องการในการดำชีวิตอย่างเพียงพอได้ ไม่ว่าพระราชินีจะทูลว่าเหนื่อยและร้อนอย่างไร ทรงตอบว่า ราษฎรเขาคิดว่าเราเป็นดั่งพ่อ รอคอยด้วยใจ จนดอกบัวในมือเหี่ยวแห้ง จะทิ้งเขาไปได้อย่างไร เพราะพระทัยดี ทรงมีเมตตาต่อประชาราษฎร์ ผู้เขียนยังรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณที่ทรงยื่นปริญญาจากพระหัตถ์กับผู้สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่า 2,000 คนทุกปีที่จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย
ใจตก คือภาวะจิตหดหู่ผิดหวัง ก่อให้เกิดภาวะไม่ปกติของร่างกายและจิตใจตามมา เช่น ภาวะซึมเศร้า เกิดจากความผิดหวังอย่างแรงในสิ่งที่หวังไว้
ตอนนี้ผู้เขียนคิดว่ากำลังอยู่ในภาวะใจตก เนื่องจากถูกพรากลูกแมวสีขาวที่อธิษฐานขอไว้ แล้วสิ่งศักดิ์สิทธิ์สัมฤทธิ์ให้ มีแม่แมวตัวหนึ่งลายเสือสีเขียวออกลายดำ คลอดลูก 3 ตัว ตัวหนึ่งสีขาวปลอดเหมือนในรูป อีกสองตัวสีเทา แม่แมวคลอดลูกให้ผู้เขียนได้พบอยู่ใต้ต้นกุหลาบติดกับสวนผักที่ผู้เขียนเดินผ่านไปทุกวัน แม่แมวและลูกแมวเปียกน้ำมะลอกมะแลกเพราะเขารดน้ำสวนกุหลาบ ผู้เขียนจึงอุ้มลูกแมวด้วยกระดาษสีฟ้าที่ซึมซับน้ำ เพื่อให้ลูกแมวแห้ง เพราะมีความรู้มาว่า แม่แมวรังเกียจการผิดกลิ่นโดยเฉพาะถ้าคนไปจับลูกแมว ในกรณีนี้ ผู้เขียนจัดทำบ้านและที่นอนฟูกในกล่องพลาสติกขนาดใหญ่ไปวางที่ใต้ต้นไม้ซึ่งเคยวางอาหารและน้ำให้แม่แมว วันรุ่งขึ้นไปตรวจดูพบว่าแม่แมวพาลูกไปที่เดิมใต้ต้นกุหลาบอีก จึงพยายามให้แม่แมวหาที่ใหม่เพราะเจ้าของสวนกุหลาบต้องการรดน้ำสวน แม่แมวก็หอบลูกไปไว้ที่ใต้ซุ้มกอไม้ใบอีกมุมหนึ่ง ผู้เขียนก็เอาบ้านและที่นอนแมวตามไปให้ที่ใต้ซุ้ม วันรุ่งขึ้นปรากฏว่ากล่องหายไป ผู้เขียนและแม่แมวเดินตามหาจนดึกก็ไม่ได้ยินเสียงร้องของลูกแมว ผู้เขียนไปบอกผู้จัดการอพาร์ทเมนท์ ว่าบ้านและที่นอนพร้อมลูกแมวหายไป ปรากฏว่าผู้จัดการเอาไปไว้ในออฟฟิศของเขา ผู้เขียนบอกว่าต้องการลูกแมวสีขาว เขาไม่ยอมคืนลูกแมวให้ผู้เขียน ถึงขั้นเรียกตำรวจถ้าผู้เขียนจับลูกแมว และปิดประตูไม่ให้ผู้เขียนไปหาลูกแมว ได้ความว่าเขาทิ้งบ้านและที่นอนของลูกแมวลงถังขยะไปแล้ว
ในกรณีผู้เขียนเกิดความเศร้าใจตก และผิดหวังอย่างแรง ผู้เขียนเชื่อมั่นว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์ได้ให้รางวัลกับผู้เขียนในสิ่งที่อธิษฐานแล้ว ถูกคนใจดำแย่งชิงไป ที่ควรจะเป็นก็คือ สิทธิในตัวลูกแมวเป็นของผู้เขียนมากกว่าผู้จัดการ เพราะเลี้ยงดูแมวมาตลอดกว่า 2 ปี และพยายามปฏิบัติตามระเบียบ ในระหว่างที่ได้ปรึกษาสัตวแพทย์ในการทำให้ถูกต้องต่อสุขลักษณะของสัตว์ ผู้จัดการได้ช่วงชิงลูกแมวไปและปฏิเสธที่จะมอบคืนให้กับผู้เขียน มิใช่ว่าเป็นผู้จัดการอพาร์ทเมนท์จะมีอำนาจเสมอไปทุกเรื่อง แม้แต่เรื่องการขาดคุณธรรม เพราะแม่แมวคิดถึงลูกแมวมาก คอยเดินตามผู้เขียนอยู่ 2 วันเพราะตามหาลูก เมื่อไม่พบลูกแม่แมวก็หายไป ไม่มาให้เห็นหรือมากินอาหารตามเวลา ได้ยินเสียงร้องลาเหมียวๆ แล้วไม่เห็นอีกเลย ความผิดหวังเสียใจกับการที่ถูกพรากลูก แม่แมวคงจะไม่รู้ว่าใครขโมยลูกไป หรืออาจจะเห็นตอนที่คนซ่อมแซมอาคารอุ้มกล่องแมวไป ไม่ใช่ผู้เขียน แต่มาโกรธผู้เขียนให้ช้ำใจ ทำให้ใจตก