สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
เรื่องของหัวใจ

เมื่อเช้านี้ ผู้เขียนยืนดูรถยกถังขยะขนาดใหญ่ 8 ฟุต สีฟ้าขึ้นเทที่ตอนท้ายของห้องคนขับด้านหน้าซึ่งเป็นคนเดียวทำงานทั้งขับทั้งยกทั้งเก็บเข้าโรงเก็บในอาคาร ผู้เขียนต้องปรบมือให้ เพราะทักษะการทำงานอันแม่นยำและความคิดที่สั่งการไม่มีพลาดทุกนาที เพราะมันหมายถึงความหายนะหากไม่ลงตัวตามเป้าหมาย เหมือนกับการสั่งการจากหัวใจไปสู่สมองและสั่งบัญชาไปยังกล้ามเนื้อ หากหัวใจไม่สั่งสมองอย่างแม่นยำ งานจะไม่ราบรื่นและสำเร็จไปทั่วอวัยวะของ 10 ระบบ นี่คือการทำงานของหัวใจ ส่งเลือดและคำบัญชาให้ส่วนอื่นของร่างกายทำงาน นับว่าแม่นยำที่สุด เมื่อผู้เขียนมีอาการเจ็บหัวใจเกือบตายเพียงแค่สูดแก๊สคาร์บอนโมนอกไซด์ที่ออกมาจากเตาแก๊ส หรือจากสเปรย์ฆ่าแมลงที่เขาฉีดตามหิ้งแต่ติดตามห้องทั่วไป หัวใจก็เกือบหยุดทำงาน ต้องส่งโรงพยาบาลฉุกเฉิน หัวใจเต้น เหลือเพียง 57 ครั้งต่อนาที นับว่าอ่อนมาก ต้องมีรถดับเพลิงคันใหญ่นำทางรถพยาบาลตามหลังอีกคันโดยด่วน ค่ารักษาชีวิต 3 วัน แค่ 38,000 เหรียญสหรัฐ แต่หัวใจยังเต้นอยู่ได้คือเป้าหมาย

ผลเสียที่จะส่งถึงหัวใจ นอกจากทางอากาศที่สูดเข้าไปแล้ว ออกมาจากผลด้านลบหรือผลข้างเคียงของยา เช่น ยาฟอร์ซาแมกซ์ที่ใช้บำบัดร่างกายมิให้ดึงแคลเซี่ยมออกจากกระดูก เพื่อป้องกันกระดูกบาง ก็เลยไปดึงจากเลือด ทำให้กล้ามเนื้อหัวใจขาดแคลเซี่ยม หัวใจก็อาจหยุดเต้นตอนนอนหลับ

แคลเซี่ยมและฟอสฟอรัส ทำหน้าที่ในระบบประสาท โดยต่อใต้สมอง Hypothalamus รับคำสั่งจากต่อม Thalamus ให้ควบคุมการเต้นของหัวใจ เมื่อระบบประสาทขาดการสื่อสาร หัวใจก็อาจไม่เต้น เรียกว่าหัวใจวายตอนหลับ

การป้องกัน ก็พิจารณาทางเลือกอื่น เช่น ความดันโลหิต ระดับโคเลสเตอรอล การกินอยู่และการดำรงชีวิต เพราะโรคหัวใจมีอันตรายอยู่สองอย่าง คือกล้ามเนื้อหัวใจ และหลอดเลือดหัวใจ ส่วนลิ้นหัวใจเป็นเรื่องใหญ่ เป็นการอักเสบถาวรมาจากเชื้อโรค Rheumatic fever ซึ่งค้นหายาก แม้จากการตรวจสอบขั้นต้นหรือขั้นรอง อาการที่แสดงก็คือ เจ็บคอ ผื่นแดง บวม ไข้สูง บวมที่ต่อมน้ำเหลืองที่คอ คลื่นไส้ อาเจียน ร่างกายพยายมกำจัดแบคทีเรียออกจากคอ ทำให้ไอบ่อยๆ ต้องตรวจหาเชื้อจากสเลด หรือเสมหะ เพราะเชื้อในห้องแลปประมาณ 2 วัน รักษาด้วยเพนนิซิลินก่อน ระหว่างและหลังการติดเชื้อ เพื่อป้องกัน

หัวใจบล็อกอย่างที่ 3 แพทย์จะติดเครื่องอิเล็คโทรนิคกระตุ้นหัวใจ Pacemaker ทำด้วยแบตเตอรี่ลิเที่ยมใช้งานได้ประมาณ 7-8 ปี ฝังไว้ใต้ผิวหนัง เชื่อต่อกับหัวใจด้วยสาย เพื่อส่งกระแสกระตุ้นหัวใจให้เป็นไปตามปกติ

ในกรณีที่แบคทีเรียทำลายลิ้นหัวใจถาวร ทำให้การส่งโลหิตของลิ้นหัวใจจากห้องบนสู่ห้องล่างเกิดปัญหา เลือดไม่หมุนเวียนระหว่างปอดกับหัวใจ และขาดกระแสกระตุ้นตามจัวหวะ แพทย์ต้องประชุมพิจารณาทางแก้ไขการทำงานของลิ้นหัวใจอย่างเร่งด่วน ซึ่งมีหลายวิธี

สมุนไพรที่จะบำรุงหัวใจ และเลี่ยงโรคหัวใจ ที่อาจารย์สุทธิวัสส์ คำภา เผยแพร่ความรู้ไว้ว่ากระชายเอามาต้ม เก็บน้ำใส่ตู้เย็น แล้วผสมกับน้ำผลไม้ดื่มวันละ 2 ช้อนโต๊ะ และชาใบเตย ต้มน้ำดื่มกับใส่แหวนเงินไว้ที่นิ้วกลางซ้าย คนที่กล้ามเนื้อหัวใจไม่แข็งแรง เกิดจากไม่กินผลไม้ และถั่ว แต่ชอบกินข้าวเหนียว ส่วนคนที่หัวใจหลอดเลือดตีบ ให้งดผลไม้สด ให้กินของดอง

น้ำผลไม้ที่มีประโยชน์กับหัวใจได้แก่ แครนเบอรี่ แครอท แอบเปิ้ล ใช้แบบแห้งเพื่อทานเล่น หรือปรุงประกอบอาหารได้

ในกรณีที่ผู้เขียนเคยเจ็บหัวใจจากเตาแก๊สรั่วเป็นแก๊สคาร์บอนโมนอกไซด์ ซึ่งอาจถึงตาย ดีว่าส่งโรงพยาบาลฉุกเฉินรักษาอยู่ 3 วัน จึงรอดได้ หรือในกรณีที่เขาสเปรย์ยากำจัดแมลง และนอนสูดเอาเข้าปอดตลอดคืนทำให้หัวหมุนทรงตัวไม่อยู่ เกือบตาย เพราะไปส่งเข้าสู่ระบบการทำงานของหัวใจ

ถ้าขาดไวตามินอี จะทำให้หัวใจบกพร่อง

ถ้าขาดไวตามินดี ทำให้ไอทันทีทันใดบ่อยๆ อาจไม่ใช่มาจากโรคหัวใจ ควรออกแดด

ถ้าขาดไวตามินบี 1 Thiamine ทำให้หัวใจโต บวม ให้ทานถั่วลันเตา การปรุงถั่วลันเตา สุกเร็วให้ใช้ความร้อนสูงและควรเพิ่มข้าวโพด แครอท มะเขือเทศ เพื่อให้ครบคุณค่าที่ร่างกายต้องการ เพราะสารบางอย่างมีไม่ครบ ก็ใช้วิธีทำให้ครบและได้รสชาติสมบูรณ์ ถั่วสปริทพีทำง่ายมาก ซื้อแห้งจากร้านทั่วไป ปรุงรสด้วยซอสถั่วแทนการใช้น้ำปลา ห้ามใช้เกลือเพื่อป้องกันโรคหัวใจและโรคไต

งดอาหารเนื้อสัตว์ทุกชนิดและงดเนย เพื่อป้องกันทางเดินเลือดลำบาก

การออกกำลังกายของผู้ต้องการรักษาโรคหัวใจ คงต้องอยู่ในคำแนะนำของแพทย์ เพื่อไม่ให้หัวใจทำงานเกินขอบเขตพลังที่หัวใจจะทำได้ ไม่ใช่ว่าเขาทำได้ หัวใจจะทำได้ เช่นคนวิ่งมาราธอน 26 ไมล์ครึ่ง หยุดพักเข้าห้องน้ำเท่านั้น หัวใจวายเฉียบพลันก็มี