สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
คิด

เราโตมากับคำว่า คิดดี พูดดี ทำดี เสียจนเบื่อฟัง เพราะพอถึงเวลา มันอาจจะดึงมาใช้งานไม่ทัน อย่างนายที่มีลูกสาว 2 คน อายุ 3 ขวบ 5 ขวบ และในท้องอีก 5 เดือน ดันให้การว่าเขาเห็นแม่ของเด็กกำลังบีบคอลูก เลยเสียอารมณ์บีบคอเธอตาย แล้วเอาไปฝังไม่ห่างจากที่หย่อนลูกทีละคนลงไปในถังน้ำมันดิบ 2 ถัง งามหน้าละซี เมื่อแฟนจับได้ว่าโกหกและให้สัมภาษณ์

ลูกศิษย์ในชั้นเรียนเร็คคี้และการบำบัดด้วยจักระ เป็นคนทำงานที่เก่ง เธอให้ข้อคิดที่น่าคิดว่า ความคิดมีพลัง สามารถบำบัดได้ เรียกว่า CBT หมายถึง การบำบัดโดยการปฏิบัติทางความคิด ยกตัวอย่างง่ายๆ สตรีคนหนึ่งกำลังรอผลการตรวจมะเร็งเต้านม เธอมีความวิตกกังวลเป็นอันมากว่ามีก้อนมะเร็งเพราะรู้สึกได้จากการถูกต้องด้วยนิ้ว ส่วนสตรีอีกนางหนึ่งพบว่าตนเองมีมะเร็งที่เต้านม ดูเธอมีความสุขไร้ทุกข์ใดๆ สตรีท่านแรกก็ให้ฉงนฉงายว่า ทำไมเธอไม่ทุกข์เลย สตรีท่านนั้นตอบว่า ฉันสบายใจที่เขาพบมะเร็งและกำลังรักษาอยู่ ไม่นานก็หาย ฉันก็สบายใจเป็นสุข เออแน่ะ เห็นความแตกต่างของความคิดไหม และความคิดนี้เอง ที่เข้าข่ายของ CBT ต้องมีใบอนุญาตประกอบการจึงจะใช้วิธีการบำบัดนี้ เราๆ ท่านๆ รู้อย่างนี้ก็ดีแล้ว จะคิดให้ดีอย่างไรก็ได้ รักษาตัวเองได้เลย อย่างเช่น ผู้เขียนเห็นแมวลืมตาข้างเดียว ผู้เขียนก็เอามือวางไว้ที่หัวแมวแล้วพูดว่า หายตาเจ็บนะ รุ่งขึ้นเขาก็ลืมตาได้สองข้าง หรือแมวอีกตัวหนึ่ง ชอบจามฟิตๆ เพราะอากาศหนาว ผู้เขียนก็เอามือวางไว้ที่หัวแมวแล้วพูดว่า หายจามนะ เจออีกทีเขาก็ไม่จาม พอย้อนกลับมาถึงหลักการของ CBT ผู้เขียนเพียงแต่คิดให้เขาหายตาเจ็บ หรืออีกตัวหนึ่งหายจาม ก็ได้ผล นี่แค่คิดนะ

ย้อนกลับมาที่ตัวเอง เคยวิตกกังวลว่าจะมีอะไรผิดปกติที่หัวใจเจ็บ แต่พอใช้วิทยาการตรวจ ก็ไม่พบอะไรผิดปกติ เวลาผู้เขียนต้มเนื้อให้แมว พออากาศเย็น ไขมันที่ออกมาจากเนื้อจับตัวลอยเป็นก้อน เทน้ำทิ้งในอ่างรองด้วยกระดาษ ไขมันนั้นก็ยังจับตัวอยู่บนกระดาษรอง ไม่ละลายไปง่ายๆ คิดดูซิว่า ถ้าไขมันนั้นอยู่ในเส้นเลือด เลือดก็แล่นในทางแคบลงๆ เป็นเวลานานเข้า กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด จะทำงานเต้นสูบฉีดโลหิตได้อย่างไร หรือถ้าเส้นเลือดถูกพอกด้วยไขมันแข็งตัวตามผนังเส้นโลหิต เลือดจะไปเลี้ยงสมองได้เพียงพอหรือไม่ก็เกิดสโตร้ค พาลเคลื่อนไหวไม่ได้ เพราะไม่มีสมองสั่งการ คิดต่อไปว่า ชีวิตจะปกติหรือเปล่า

นี่แค่คิดนะ แต่มีกี่คนที่ใช้ความคิด บางคนคิดว่ากินเนื้อต้องติดมันถึงจะอร่อย ผู้เขียนไปทานอาหารปรุงแบบฮาวายที่ลูกศิษย์ที่ให้ข้อคิดข้างต้นพาไป เนื้อเขาปรุงอร่อยมาก กลับมาถึงบ้านก็ยังคิดวิจัยไม่หายว่าเขาใช้ซอสอะไร เนื้อถึงรสชาติอร่อยชนิดไม่เคยกินมาก่อนในชีวิต ต้องคิดหาวิธีหมักเนื้อแบบนั้นบ้าง กระนั้นก็ดี เวลากินก็ต้องใช้สองมือแยกเนื้อแยกมันกินแต่เนื้อ เพราะคิดมากอย่างที่เห็นไขมันเป็นก้อนในอ่างล้างจาน

คนเรารู้อย่างนี้ก็ดีแล้ว ใช้การคิดให้เป็นคุณประโยชน์ต่อสุขภาพ คือเริ่มต้นคิดดีไว้ ก็มีความสุขเป็นประการแรก คิดอวยพรให้คนที่ทำดีมีประโยชน์ต่อผู้อื่นเป็นอันดับต่อไป เขาก็มีกำลังใจ คิดดีให้ได้ นายกรัฐมนตรีดีๆ มาบริหารประเทศไทย เห็นจะไม่พ้นนายกตู่ ก็คิดให้ท่านได้เป็นนายกรัฐมนตรีอีก ตอนนี้มีคนหมั่นไส้ผู้เขียนมากมายแล้วที่คิดแบบนี้

ทำอย่างไรจะคิดให้เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพตัวเองดีกว่า เอาเป็นว่า สมมุติว่า ตัวเองปวดหัวเข่า ก็คิดว่า หายปวด เดี๋ยวนี้ผู้เขียนไม่ปวดหัวเข่าแล้ว เมื่อวานนี้เกือบล้มในอ่างอาบน้ำ ก็คิดว่าเราต้องไม่ล้ม เขาห้ามล้ม ก็รีบจับหลักจับฝาให้ทันก่อนล้ม ก็ไม่ล้ม คิดให้ปลอดภัยต่อสุขภาพตัวเองไว้ก่อนเป็นหลักการแรก

ทีนี้คิดตามหลักของ CBT ต้องยอมรับก่อนว่าตัวเองมีอะไรบกพร่องอยู่ คือ Cognitive เป็นการยอมรับเสียก่อน จะได้คิดแก้ว่า ทำอย่างไรจะหายจากความบกพร่องนั้น คือประพฤติปฏิบัติ หรือตัว Behavioral หมายความว่า ถ้าเป็นอาหารทำให้เป็นเบาหวานมีอาการปัสสาวะบ่อยๆ หรือไตขยันทำงานเกินกว่าเหตุ ก็ชลอหรือหยุดกินของหวานๆ น้ำหวานๆ อย่างผู้เขียนปวดฟันเพราะกินสนิคเกอร์หลังอาหารเย็นทุกวัน เขาบอกว่า ความหวานจะทำร้ายเคลือบฟันก่อน 3 นาทีอีก ซึ่งเรามันจะทำอย่างอื่นจนกว่าจะเสร็จก็เลย 3 นาที ด้วยเหตุนี้ฟันก็ผุเพราะเคลือบฟันปกป้องไม่ได้ ก็ต้องหาวิธีแก้ เช่นหาชาเขียวใบย่านาง ใบรางจืด ใบจีจุกไฉ่ ดื่มวันละ 3-4 แก้ว แถมชาดอกคำฝอยที่จะควบคุมอาการเบาหวานจากการค้นคว้าทางวิทยาศาสตร์แล้ว แถมควบคุมอาการไม่แข็งแรงของการทำงานของหัวใจด้วย ใครจะรู้บ้างว่ามีอะไรผิดปกติกับหัวใจจนกว่ามันหยุดเต้นแล้ว จะดื่มชาดอกคำฝอยตามหลังก็ไม่ทันเสียแล้ว ที่ควรประพฤติก็คือแปรงฟันทันทีหลังกินทุกครั้ง เออความคิดนี่มีพลังมหาศาลอย่างนี้แล้ว เรื่องร้ายๆ อะไรก็อย่าไปคิดให้เสียสุขภาพ เขาถึงสอนว่า คิดดีไว้ก่อน จะได้ทำดี ถึงเวลาพูด ก็พูดแต่สิ่งที่คิดดีไว้ ทุกอย่างก็ดีเอง คนที่มีปัญหา เพราะคิดว่า ให้คนนั้นไปด่าคนนี้ ให้คนนี้ไปชกหัวคนนั้น คิดอะไรไม่ควรคิด คิดเสียใหม่

เวลาดูภาพพระสัมมาสัมพุทธเจ้า คุณคิดอย่างไร ทำไม่พระองค์ท่านคิดที่จะทำให้ความคิดสัมฤทธิผล เป็นประโยชน์ต่อการยังชีพของแต่ละบุคคล ทำไมพระองค์ท่านคิดที่จะถ่ายทอดความคิดนี้ไปให้มากที่สุด ท่านคิดอย่างไรที่จะช่วยให้คนพ้นทุกข์ ด้วยสิ่งที่ท่านค้นพบจากความคิดที่เราเรียกว่า ตรัสรู้ คือคิดด้วยตนเอง ค้นพบด้วยตนเอง เพื่อให้เป็นประโยชน์ต่อความคิดที่ถูกที่ควรของคนทั่วไป ท่านใช้เวลารวมความคิดทั้งมวล 6 ปี และเผยแพร่ความคิดนี้อีก 45 ปี และเราก็ได้ประโยชน์เป็นแนวทางแห่งความคิดดีอีก 2,561 ปี

ไม่ว่าคุณคิดอะไรอยู่ บทความนี้จะกระตุ้นความคิดนั้น คิดให้ดีต่อตนเอง ต่อสุขภาพ ต่อมวลชน คุณสังเกตหรือไม่ว่า ญี่ปุ่นก้าวหน้าเพราะส่งเสริมให้คนคิด ผู้คิดทำรองเท้าไนกี้ได้ความคิดจากหนวดปลาหมึกที่ยึดเกาะแน่นเพราะมีสุญญากาศ ขณะที่ประเทศไทยต้องการความคิดเพื่อพัฒนา สนับสนุนให้คิดแต่วัยเด็ก ถึงชราแล้วก็คิดให้เป็นประโยชน์บ้าง