คุณเคยรู้สึกว่ายิ่งอายุมากขึ้นยิ่งขี้เกียจออกกำลังกายหรือเปล่า อยากจะนั่งๆ นอนๆ อยู่อย่างสบายๆ ไม่ต้องทำอะไรเลย ถ้าเป็นอย่างนั้นสักพัก จะรู้สึกว่าเส้นสายยึด ไม่มีแรงในกล้ามเนื้อ จะลุกจะยืนมักมีอาการวิงเวียนหน้ามืด หลังชักจะโค้งไปข้างหน้าตอนเผลอ ยึดตัวตรงไม่ได้ ถ้าเป็นถึงอย่างนั้น ก็ยังพอจะออกกำลังกายได้อยู่ เพื่อกลับคืนสู่ภาวะที่ต้องการแห่งความสมบูรณ์และแช็งแรงทั้งร่างกายและจิตใจ

ไม่ว่าจะออกกำลังกายแบบไหน การหายใจมีส่วนสำคัญในการช่วยให้จิตใจผ่อนคลายจากความเบื่อความเซ็งและความเครียดได้ดี ไม่ว่าจะทำกิจกรรมอะไร ให้หายใจอย่างถูกต้องประกอบด้วยเสมอ จะรู้สึกดีขึ้น การหายใจมีสองอย่าง คือหายใจแผ่ว (coastal breathing) กับหายใจลึก (abdominal breathing) การกำหนดว่าจะหายใจอย่างใดถูกต้องขึ้นอยู่กับภาวะกิจกรรมนั้นๆ เช่น รำไทซี ก็ต้องหายใจช้าและลึกถึงช่วงท้อง แล้วจึงผ่อนหายใจออกช้าๆ อย่างยาวนาน ควบคู่ไปกับท่ารำมวยจีนไทซี ถ้าทำวิสปัสสนาก็ต้องหายใจแผ่ว แต่กำหนดลมหายใจลึกถึงช่วงท้อง เพื่อตั้งสมาธิจิตได้นิ่งนาน ถ้าตีเทนนิสก็ต้องหายใจลึกและสูดแรงเพื่อนำอากาศเข้าสู่ปอดเร็วขึ้น การต้องการเลือดวิ่งไปเลี้ยงอวัยวะส่วนต่างๆ ได้เร็วและมากเท่าไรก็ยิ่งต้องหายใจแรงเร็วมากเท่านั้น ถ้าคุณเครียด ลองสูดอากาศบริสุทริ์หายใจลึกยาวลึกติดๆ กันสักพัก จะรู้สึกได้ชัดว่าอารมณ์ดีขึ้น อย่าลืมว่าหายใจให้ดีและถูกต้อง ก็เริ่มต้นสุขภาพดีแล้ว และพยายามหายใจเอาออกซิเจนเข้าร่างกายอยู่เป็นประจำ ไม่ใช่คาร์บอนมอนนอกไซด์จากควันเสียของรถหรือควันบุหรี่ตลอดเวลา เพราะเพียงมีออกซิเจนเข้าร่างกายเป็นประจำก็สามารถสู้กับมะเร็งได้แล้ว เนื่องจากเซลล์จะสามารถสร้างพลังงานต่อต้านมะเร็งได้ นี่เป็นรายงานจากผู้เชี่ยวชาญเรื่องนี้ ชื่อ ดร.ออตโต วอร์เบิร์ก แพทย์ชาวเยอรมันที่ได้รับรางวัลโนเบลสองครั้ง เคยแถลงต่อที่ประชุมโนเบลว่า “เซลล์ในร่างกายคนเราจะเปลี่ยนเป็นเซลล์มะเร็งไม่ได้ ตราบใดที่เซลล์หายใจเอาออกซิเจนเข้าไปพอเพียง” ท่านอธิบายว่า “เซลล์ปกติในร่างกายคนเรา ได้รับพลังงานจากการหายใจเอาออกซิเจนเข้าไป ในขณะที่เซลล์มะเร็งได้รับพลังงานจากการหมักของเสีย ออกซิเจนเป็นพลังงานให้กับพืชและสัตว์ แต่เซลล์มะเร็งไม่แยแสกลับสร้างเซลล์ชั้นต่ำที่ทำลายเซลล์อื่นขึ้นแทนที่”

การออกกำลังกายของคนสูงอายุ แม้ไม่ได้เล่นเทนนิส เพราะไม่ได้ฝึกฝนเป็นประจำอย่างท่านผู้สูงอายุตัวอย่างคือป๋าอรุณ สีบุญเรือง ที่สามารถชนะคู่แข่งขันได้ในวัย 85 ปี ก็ลองหาวิธีอื่นที่จะสามารถหายใจเอาอากาศบริสุทธิ์เข้าสู่เซลล์บ้าง เช่น โยคะ ไทซีหรือมวยจีน ว่ายน้ำ เดิน แม้ยามที่นั่งอยู่ก็สามารถกำหนดลมหายใจกับวิธีสมาธิอย่างง่ายๆ ได้

การฝึกโยคะไม่ใช่วิธีทรมานกายเหมือนที่เราเคยคิดสมัยก่อนแล้ว สมัยนี้ คนที่สอนโยคะจบถึงปริญญาเอก และสอนโยคะแบบที่เราสามารถนำมาปฏิบัติอยู่กับบ้านได้เอง โดยดูหรือฟังจากเทปคำสอน หรืออ่านหนังสือ เช่นของ ดร.ลาร์รี่ เพน (Larry Payne Ph.D., “Yoga for Dummies”) หรือของ มร.ไมเคิล ฮอร์น (Michael Horn, Sit & Get Fit) หรือที่มีพิพม์อยู่ในหนังสือพิมพ์รายสัปดาห์ของแอล.เอ. หรือไปฟังสัมนาเกี่ยวกับเรื่องนี้กับเขาบ้าง การเรียนไทซีหรือมวยจีนก็มีเทปภาพที่สามารถทำตามอยู่กับบ้านเมื่อมีเวลาว่าง ก่อนอาบน้ำหรือก่อนออกไปทำงานตอนเช้า จะช่วยให้มีความกระฉับกระเฉงมากขึ้น ตอนนี้แพทย์หญิงยาใจ จันทรวิฑูร กำลังสอนผู้สนใจฝึกรำมวยจีน ไทซีชวนอยู่ที่อนาไฮม์ เลขที่ 2528 ถนนลาพาลมา ตัดกับแมกโนเลีย โทร.(714)484-9877 การฝึกสมาธาจิต ในขณะเดิน หรือนั่งหรือแม้ยามนอน เพื่ออาการกำหนดหายใจให้เป็นประโยชน์ต่อเซลล์ในร่างกาย เป็นสิ่งที่น่าสนใจสำหรับผู้สูงอายุ เมื่อลองฝึกดูแล้ว จะรู้ว่าได้ประโยชน์ต่อร่างกายและจิตใจอย่างไร เรื่องนี้ฝึกง่ายมาก เดินเข้าวัด ถามพระว่าทำที่ไหนอย่างไรเท่านั้น กลับบ้านทำได้ตามเวลาว่างที่เหมาะสม ผลดีต่อร่างกายและจิตใจตามมาตลอดชีวิต พระส่วนใหญ่มีครูบาอาจารย์เดินมาจากแหล่งเดียวกัน วิธีไม่ต่างกันมากนัก ได้ผลดีเช่นเดียวกัน การทำสวนเป็นวิธีที่ออกกำลังกายที่ดีอย่างหนึ่งสำหรับผู้สูงอายุ เพราะได้ออกซิเจน และโลหิตหมุนเวียนดี หาเก้าอี้ตัวเล็กๆ ที่มีไว้สำหรับเด็กมานั่งทำสวนจะช่วยให้นั่งนานและรู้สึกสบายขึ้น ฤดูนี้เริ่มตัดกิ่งกุหลาบ และใส่ปุ๋ยเตรียมให้พืชดอกฤดูหนาวเตรียมงอกต้นจะได้ชมดอกไม้สวยอีกสองเดือนที่จะถึง เป็นความสุขทางใจ ที่ได้ออกกำลังไปด้วย ได้อากาศดีด้วย อีกอย่างหนึ่งที่เป็นการออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุก็คือการเดิน เดินอย่างน้อย 15 นาที หรือครึ่งชั่วโมง เป็นประจำในเวลาเดียวกันได้จะดีมาก ที่เห็นว่าทำได้ง่ายก็คือก่อนหรือหลังอาหารเย็นใช้การหายใจที่ยาวลึกประกอบกัน จะรู้สึกโล่งสบายตัว ถ้าไม่มีเวลาจริงๆ ก็ใช้วิธียกลูกน้ำหนักก่อนอาบน้ำ ก่อนนอน สามารถฝึกการหายใจประกอบการยกน้ำหนักอย่างง่ายๆ และไม่กินเวลามาก หลังจากนั้น อาบน้ำอุ่น คุณจะหลับง่าย สบายรวดเดียวจนตื่น ลูกน้ำหนักหาซื้อได้ตามร้านขายเสื้อกีฬา ชุดหนึ่งมีสองลูก หนักประมาณ 3-5 ปอนด์ ก็พอแล้ว เลือกสีเข้ากับพรมห้องน้ำ วางไว้ในห้องน้ำ พร้อมที่จะออกกำลังกายอยู่เสมอ