ประสาทสื่อสารกันด้วยปัจจัยแห่งการเติบโตต่างๆ เช่น จากสารที่ผลิตโดยตับ (Somatomedin C) หรือ Insulin-like Growth Factor ที่ช่วยกล้ามเนื้อ เสริมต่อเซลล์ประสาทให้เจริญงอกงาม สามารถใช้บำบัดโรคง่อยหรือในรายที่กล้ามเนื้อไม่ทำงาน อย่างเช่นเดินไม่ไหวจะล้มหน้าล้มหลัง ต้องหมั่นออกกำลังกล้ามเนื้อขาโดยการยืนแล้วพับหัวเข่า หรือนอนหงายแล้วยกขาจากสะโพก นอกจากนี้ สารนี้ยังมีผลในการรักษาเบาหวานได้ โดยสามารถปรับภาวะกลูโคสในเลือดให้อยู่ระดับปกติ ทำหน้าที่เหมือนสารอินซูลินที่ผลิตโดยตับอ่อน (Pancreases) เลยได้รับขนานนามว่าโกร์ทฮอร์โมน ซึ่งสมัยนั้นผู้เขียนใช้สเปรย์ใต้ลิ้น 3 ทีก่อนอาหารครึ่งชั่วโมง นอกจากนี้ยังมีปัจจัยแห่งการเติบโตในรายที่เป็นโลหิตจาง ปัจจัยแห่งการเติบโตในการบำบัดผู้ป่วยโรคเอดส์ ปัจจัยแห่งการเติบโตสำหรับผู้ที่ไตวาย ปัจจัยแห่งการเติบโตของผิวหนัง ส่วนบนที่ถูกไฟไหม้หรือเป็นแผลในกระเพาะอาหาร ปัจจัยแห่งการเติบโตของเซลล์ไฟโบรบลาสต์ที่คอยส่งโปรตีนไปเสริมความแข็งแรงของสายใยคอลลาเจนและอีลาสตินในผิว ปัจจัยแห่งการเติบโตสำหรับการเปิดเส้นทางเดินของเลือดใหม่ในรายที่ต้องผ่าตัดผิวหนังให้ส่วนอื่น หรือบำบัดความปวดที่ผิวหนังจากแรงกดที่สำคัญมากก็คือ ปัจจัยแห่งการเติบโตทางระบบประสาทเรียกว่า Neurotropic or Nerve Growth Factor (NGF) ปัจจัยต่างๆนี้ ทำงานโดยการสื่อสารให้ระบบประสาทควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อใหม่

ปัจจัยแห่งการทำงานของระบบประสาทต่างๆนี้ จะเสื่อมถอยเมื่อแก่ชรา เพราะการสื่อสารของ RNA ที่เป็นตัวสื่อสารระหว่างหัวใจของเซลล์คือ DNA ลดคุณภาพจากวาระเสื่อมถอยของการทำงานแห่งปัจจัยของการเติบโตทางระบบประสาท เรียกว่า Neurotropic or Nerve Growth Factor

แมวแก่ตัวหนึ่งที่ผู้เขียนเคยให้อาหารที่ริมสวนตรงที่จอดรถของผู้เขียนนานมาแล้ว เขาย้ายที่อยู่ไปที่โรงเรียนฝั่งตรงข้าม เพราะมีแมวตัวอื่นรบกวน เมื่อตามเอาอาหารไปให้ ก็ปรากฎว่าอาหารพร่องไปเล็กน้อย เมื่อเอากล่องไปหย่อนให้นอน เขาตกใจเสียงกล่องกระทบพื้นและวิ่งไปอีกฝั่งหนึ่ง ก็เป็นห่วงอยู่เพราะไม่เห็นอีกเลย จนเพื่อนที่เล่นด้วยกันบอกว่า มีร่างแมวแก่แห้งตายที่กอหญ้าริมทางเดิน แมวแก่อีกตัวหนึ่ง เคยให้อาหารริมสวนติดกับที่จอดรถของผู้เขียน ถูกเจ้าของรถเบนซ์อีกคันหนึ่งตีหลังหักเพราะไปฉี่บนรถเขา เจ้าของรถถึงแก่กรรมสักพักแล้ว แมวแก่ถึงมาปรากฎตัวให้เห็นที่มุมตึกหลบความเย็น เมื่อเอาอาหารไปให้ก็ไม่สนใจ มีน้ำมูกน้ำลายแห้งติดอยู่ คงไม่สบาย ผู้เขียนก็ยกมือบำบัดด้วยจักระที่เรียนมาหลายปีแล้ว ถึงแม้เขาไม่สามารถกินอาหารได้ แต่เขาก็มานั่งให้เห็นอีกครั้ง ตอนค่ำวันต่อมา คงเป็นการอำลาและขอบคุณอาหารที่ให้เขาเสมอมา เขาไม่ปรากฏร่างให้เห็นอีก ความสัมผัสทางจิตระหว่างสัตว์ถึงคน ก็คงเห็นได้แค่นี้

นอกจากอาการเดินไม่แข็งแรงในวัยสูงอายุ จิตก็เป็นสิ่งที่ควรคำนึง เพราะระบบประสาทเกี่ยวเนื่องกับอีก 9 ระบบ ที่มีผลถึงกัน ทั้งกระดูก กล้ามเนื้อ โลหิต สัมพันธ์กับความนึกคิด ไม่ว่าจะยามตื่นหรือหลับ ไม่เฉพาะแต่เฉพาะตัวมนุษย์เองเท่านั้น แต่สามารถส่งถึงอีกจิตอื่นได้ ทั้งสัตว์และคน แม้แต่ต้นไม้ เคยสังเกตไหมว่า ต้นไม้มีการสัมผัสกับเจ้าของได้ โดยการเติบโตจากการดูแลของเจ้าของ มีอยู่อย่างหนึ่ง ที่อาจขัดขวางทางเดินแห่งความสัมพันธ์นี้คือ อลูมิเนียม

อลูมิเนียมเป็นโลหะหนักที่เป็นพิษต่อร่างกาย ที่ได้รับเข้าสู่ร่างกาย จากการทำงานในโรงงานเกี่ยวกับอุตสาหกรรมการผลิตวงจรอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆที่มีการใช้สารที่เป็นธาตุโลหะหนัก หรือภาชนะติดต่อกับอาหารที่บริโภคเป็นอลูมิเนียม เช่น จาน ชาม ช้อน หากซึมผ่านสารสัมผัสเข้าสู่ร่างกายอย่างต่อเนื่อง อาจทำให้มีการสะสมในร่างกาย จนถึงระดับที่ทำให้เกิดอาการพิษแสดงออกมา อาจถึงเจ็บป่วยและเสียชีวิตได้

อะลูมิเนียมที่เข้าสู่ร่างกายแล้ว จะจับกับโปรตีนได้ดีมากประมาณ 90% เพราะอลูมิเนียมเป็นพิษก็ต่อเมื่อได้รับเข้าสู่ร่างกาย จะมีเพียง 4% ที่ถูกกรองผ่านไต หากจับกับโปรตีน Transferrin จะมีผลเป็นพิษต่อเซลล์ของอวัยวะต่างๆในร่างกาย มีข้อสันนิษฐานว่าอลูมิเนียมอาจเป็นสาเหตุของการเกิดโรคเกี่ยวกับสมองหลายโรค เช่น Alzheimer’s Disease ความจำเสื่อม โรค Parkinson’s Demensia โรคสั่น และ Osteomalacia โรคเกี่ยวกับกระดูกอ่อนแอ ถึงแม้จะถูกขับออกผ่านทางไตได้ ก็มีเพียง 4% อลูมิเนียมที่ตกค้างอยู่ในร่างกาย อาจเป็นสาเหตุของการเกิดโรคเกี่ยวกับสมองหลายอย่าง เช่น ความจำเสื่อม และโรคที่กล่าวแล้ว ดังนั้น มิใช่ว่า คนแก่จะมีความจำเสี่อมตามวัยอย่างเดียว

สารประกอบอลูมิเนียม จะยับยั้ง การนำธาตุเหล็กหรือ Iron เข้าสู่เซลล์ ทำให้เชื่อว่าอาจจะเป็นสาเหตุของโรคโลหิตจาง การทดลองกับหนูพบว่า อลูมิเนียมที่ผ่านเข้าสู่เซลล์ได้จะมีผลรบกวนการสร้าง Inositol Phosphate โดยอลูมิเนียมจะเข้าไปจับกับ Quinine Nucleotide-Binding Protein (Gp) Phospholipase C ทำให้ยับยั้งการส่งสัญญาณภายในเซลล์ผ่าน Phosphoinositide Pathway มีผลต่อการทำงานของเอนไซม์และโปรตีนของเซลล์ในอวัยวะของร่างกาย สันนิษฐานว่า อลูมิเนียมอาจเป็นสาเหตุของการเกิดโรคเกี่ยวกับสมองหลายโรคดังกล่าวแล้ว เพราะสารประกอบอลูมิเนียม Transferrin จะยับยั้งการนำ Iron uptake หรือสารเหล็กเข้าสู่เซลล์โดยเฉพาะอย่างยิ่งเซลล์ประสาท มีรายงานความเป็นไปได้ว่าอลูมิเนียมรบกวนการทำงานของ Brain Cytochrome Oxidase ผู้ป่วยส่วนใหญ่แสดงว่าเกิดพิษเนื่องจากอลูมิเนียม จะมีอลูมิเนียมในซีรัมเกิน 100 mg/L

การรักษาสารพิษจากอลูมิเนียม มีอยู่ 2 ประการ คือ หนึ่ง ต้องหาสาเหตุหรือที่มาของอลูมิเนียมที่เข้าสู่ร่างกาย และพยายามหลีกเลี่ยงการได้รับเข้าไปอีก เช่น ถ้าได้รับ Dialysis ที่ใช้น้ำที่มีอลูมิเนียม ก็เลี่ยงไปใช้ Deionized Water แทน หรือ วิธีการวิเคราะห์หาปริมาณธาตุอลูมิเนียมในเลือดหรือน้ำปัสสาวะ โดยการใช้ Atomic Absorption Spectroscopy (AAS) ซึ่งมีความเที่ยง ความแม่นยำ และความเร็วสูง เป็นเทคนิคที่มีประสิทธิภาพ ประการที่ 2 คือ กำจัดอลูมิเนียมที่เข้าสู่ร่างกายแล้ว โดยการใช้ Deferoxamine โดยให้ทางเส้นเลือด มีรายงานว่าสามารถลดอลูเนียมในร่างกายได้ประมาณ 70% ในกรณีนี้ต้องระวังการเกิดภาวะขาดธาตุเหล็กขึ้น เพราะสารตัวนี้จับธาตุเหล็กด้วย

โรคเกี่ยวกับสมอง อัลไซม์เมอร์ ขั้นเริ่มต้น คือ ลืมเรื่องที่เพิ่งเกิดขึ้นเร็วๆนี้ ความฉับไวในการคิดง่ายๆจะหายไป เช่น คิด บวก ลบ คูณ หาร ธรรมดาก็คิดไม่ได้ ที่เคยทำก็ทำไม่ได้ บุคลิกประจำตัวเปลี่ยนไป ขั้นต่อมา ทำงานง่ายๆไม่ได้ เช่น เวลาแต่งตัว ไม่รู้จะแต่งอย่างไร จำหน้าคนคุ้นเคยไม่ได้ ไม่สนใจความสะอาด เริ่มเบื่ออาหาร นิสัยเปลี่ยนเป็นก้าวร้าวดุดันและดื้อรั้น พูดจาสัปดน หยายคาย ไม่สนใจปิดบังอวัยวะเพศ ขั้นสุดท้าย สูญเสียความจำโดยสิ้นเชิง เพราะสมองไม่สั่งให้ทำงาน พูดไม่ได้ ไม่มีการตอบสนองใดๆทั้งสิ้น กล้ามเนื้อส่วนต่างๆไม่ทำงาน ไม่เคลื่อนไหวอะไรเลย อุจจาระปัสสาวะเล็ดลอดออกมา ตลอดเวลา บทความนี้ตัดตอนมาจากหนังสือชีวิตเริ่มต้นเมื่อ 70 โดย สาทิศ อินทรกำแหง บทความประกอบโดย ดร.ไมตรี สุทธจิตต์ บรรณาธิการข่าวสารการวิจัย และอาจารย์วีรวรรณ เรืองยุทธการณ์ ผู้เขียนในข่าวสารการวิจัย คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่