สุขภาพและการบำบัด
สดศรี สุริยะฉาย
พืชผักสมุนไพรกับสุขภาพของร่างกายและจิตใจ

ในบรรดาชนชาติที่นำประโยชน์ของพืชผักสมุนไพรมาใช้บำบัดความไม่สมดุลในร่างกาย มนุษย์เห็นจะมีจีน ชาติแถบตะวันออกกลาง ไทยเราก็รู้ดีในเรื่องนี้ดีมากชาติหนึ่ง จะเห็นได้จากชื่อของสมุนไพรบางชนิดที่รักษาโรคพื้นบ้านธรรมดาได้ชะงักนัก เช่นฟ้าทะลายโจร แก้ไข้เจ็บคอ แก้ร้อนใน หรือโด่ไม่รู้ล้มเป็นสมุนไพรที่ไม่ได้ตั้งชื่อไว้แข่งกับไวอะกร้า แต่รักษาวัณโรค แก้ไอ แก้ไข้ แก้เหน็บชา

มินู โกลาซ่าร์ กล่าวไว้ในหนังสือชื่อความลับของธรรมชาติสำหรับสุขภาพและความงาม (Nature’s Secrets for Health and Beauty) ว่าสุขภาพเป็นสิ่งสะท้อนความสมดุลระหว่างร่างกาย จิตใจ สิ่งแวดล้อม และการบริโภคอาหาร ถ้าคุณต้องการสุขภาพดียืนยาว ประกอบด้วยความสมบูรณ์ในชีวิต กุญแจที่จะนำคุณไปสู่ประตูนั้นก็คือ การขอบคุณตัวเอง การยอมรับตัวเอง และการเรียนรู้จิตใจและเข้าใจภาวะของร่างกายของตนเอง น่าคิดให้ลึกซึ้งทีเดียว

การขอบคุณตัวเองคืออย่างไร ผู้เขียนเคยยกตัวอย่างแล้วถึงนักกีฬาโอลิมปิคที่ไม่สามารถแม้แต่จะเดินได้ เพราะความผิดปกติในร่างกาย เมื่อไปพบมิสเตอร์เบอร์นาร์ด ไฮน์แมนน์ นักวิทยาศาสตร์จุลชีวเคมี และวิศกรก่อสร้าง ซึ่งเป็นผู้คิดค้นสูตรเครื่องสำอางบำรุงผิวโปรตีนเอนไซม์รักษาผิวด่างขาวเป็นผลสำเร็จเป็นคนแรก มิสเตอร์เบอร์นาร์ดและนำนักกีฬาสตรีผู้นั้นว่า ให้กลับไปบ้านนะ นอนในอ่างอาบน้ำอุ่น ใส่ฟองสบู่หอมด้วย (นัยว่าเพื่อผ่อนคลายจิตใจ) แล้วใช้ฝ่ามือลูบไล้ตัวและขาไปมาพร้อมกับจิตใจก็ให้คิดขอบคุณขาทั้งสองและร่างกายที่ได้รับใช้เธอให้เป็นนักกีฬาโดดเด่นมาได้ เวลาผ่านไป 3 เดือนโดยไม่ได้พบกันอีก วันหนึ่งทั้งสองได้พบกันโดยบังเอิญที่ลานจอดรถ นักกีฬาโอลิมปิคผู้นั้นบอกกับมิสเตอร์ไฮน์แมนน์ว่า รอตรงนี้นะ แล้วเธอก็ออกวิ่งรอบลานจอดรถให้ดู ว่าผลการปฏิบัติตามที่เขาแนะนำให้ขอบคุณร่างกายตัวเองนั้น ไม่ทำให้เพียงแต่สามารถเดินเหินได้ แต่วิ่งได้เหมือนก่อนอีก

เรื่องนี้ ผู้เขียนประสบกับตัวเองมาแล้ว วันหนึ่งมิสเตอร์ไฮน์แมนน์มาเยี่ยมห้องเรียนที่ผู้เขียนเป็นผู้สอนวิชาบำรุงผิวอยู่ นักเรียนทั้งหมดเกือบ 30 คนเตรียมที่ให้เขานำผลิตภัณฑ์มาแสดง เพราะเป็นผลิตภัณฑ์ที่สามารถแสดงความเปลี่ยนแปลงของผิวได้จนมีชื่อกระฉ่อนโลก แต่ผิดคาด เขาไม่ได้นำผลิตภัณฑ์มาเลยแม้แต่ชิ้นเดียว กลับพูดถึงจิต และร่างกาย ความสมดุลของสองตัวนี้ และท้ายที่สุดถามว่าใครมีอาการปวดอยู่บ้างหรือไม่ในชั้นนี้ ผู้เขียนรีบยกมือขึ้น เพราะตอนนั้นมีปัญหาเรื่องปวดหัวเข่าอยู่นานแล้ว เนื่องจากเป็นนักเดิน และทำงานก็เดินทั้งวัน ถ้าสอนวันละ 12 ชั่วโมง จะเดิน 11 ชั่วโมง ยกเว้นตอนพักเท่านั้น วันหยุดก็เดินริมทะเลอีกวันละประมาณ 3 ไมล์ หัวเข่าก็เลยส่งข่าวว่าไม่ไหวแล้วจ้า มิสเตอร์ไฮน์แมนน์ บอกว่า ผมจะจับหัวเข่าคุณ พร้อมกันก็ให้คุณนึกขอบคุณหัวเข่าของคุณด้วยที่รับใช้คุณมาจนบัดนี้ เรื่องนี้ไม่น่าเชื่อ ทันทีที่มิสเตอร์ไฮน์แมนน์จับเข่าเร็วๆ 2 ทีเท่านั้น ก็สามารถสะบัดเท้าได้โดยไม่มีอาการปวดเข่าอีก ผู้เขียนเชื่อว่าจิตและร่างกายสัมพันธ์กันเพราะทันทีที่คุณมีความทุกข์ คุณจะผ่ายผอมทันที

การมีความรู้เรื่องการกินและเข้าใจว่าธรรมชาติมีอะไรเป็นประโยชน์แก่เราบ้าง เป็นพื้นฐานของระบบสุขภาพ อารมณ์ จิตใจและวิญญาณ กับความประพฤติของเราได้ดี เราควรเข้าใจพื้นฐานของความเจ็บป่วยว่า สาเหตุมาจากอะไร เช่นปวดศีรษะ อาจมาจากเซลล์สมองขาดอาหารหรือออกซิเจน พักผ่อนนอนหลับไม่เพียงพอ ถ้าเรารู้เช่นนี้เราก็แก้ที่ต้นเหตุ ไม่ใช่หยิบยาแก้ปวดหัวกันร่ำไป เพราะยาให้ผลร้ายข้างเคียง เนื่องจากเป็นสารเคมีสังเคราะห์ เช่นยาแก้ปวดอาจทำให้เป็นแผลในกระเพราะอาหาร เพราะกรดสูง หรือยาฆ่าเชื้อแอนตี้ไปโอติค อาจทำงายเซลล์เม็ดเลือดได้ถ้ามากเกินควร เช่นมีเด็กนักเรียนคนหนึ่งเล็บเป็นสีน้ำเงิน ได้ความว่าเภสัชกรอ่านลายมือแพทย์ไม่ชัด จ่ายยาฆ่าเชื้อให้กินเกินขนาด จนเล็บเขียวไปหมด

สุขภาพเป็นผลเนื่องมาจากความสมดุลของความต้องการของร่างกายกับจิตใจ เช่นเด็กชายที่เริ่มโตเป็นหนุ่มจะแสวงหารูปแบบความเป็นแมนจากพ่อ ถ้าครอบครัวขาดพ่อ เด็กชายจะเกิดความขัดแย้งทางอารมณ์ แสดงออกต่างๆ นาๆ ท้ายที่สุดอาจเป็นเหยื่อของสตรีโฉบเอาไปครองเสียก่อนจะเรียนจบ ความต้องการของร่างกายดูง่ายๆ จากการที่เราอยากกินอาหารอย่างหนึ่ง อาจเป็นเพราะเราขาดธาตุอาหารอย่างนั้นในร่างกาย เราก็ต้องสนองด้วยการกินอาหารนั้น อย่างคนแรกตั้งครรภ์อยากกินอาหารแปลกๆ เป็นต้น

มีปัจจัยหลายอย่างที่จะนำไปสู่สุขภาพที่ดีของร่างกายและจิตใจ ถ้าคุณรู้จักร่างกายของคุณดีพอ ฟังข่าวสารของร่างกายอย่างใกล้ชิด คุณจะพบว่าอาหารก็เป็นเสมือนยาบำบัดอาการผิดปกติของร่างกายด้วย การเจ็บป่วยโดยตัวของมันเองไม่มีหรอก นอกจากจะเกิดช่องว่างขึ้นที่ใดที่หนึ่งในร่างกาย เราจะต้องสร้างภูมิต้านทาน เพื่อต่อต้านเชื้อโรคและสารอนุมูลอิสระ มิให้เข้าไปทำอันตรายต่อเซลล์ สารอนุมูลอิสระคือโมเลกุลซึ่งมีอิเลคตรอนไม่ครบ คอยเข้าไปหาจับคู่จากเซลล์ ในขณะเดียวกันก็ดูดอาหารไปจากเซลล์ ทำให้เซลล์ทุพพลภาพด้วย เป็นที่ยอมรับกันว่าโรคหัวใจ โรคทางเดินเลือด และมะเร็งเป็นผลมาจากสารอนุมูลอิสระนี้เอง สารอนุมูลอิสระอาจเกิดขึ้นจากของเสียภายในร่างกายเอง หรือมาจากภายนอก จากอากาศ เข้าไปทำปฏิกิริยาเคมีกับเซลล์ ทำลายน้ำย่อยของเซลล์ แล้วก็เป็นบ่อเกิดโรคต่างๆ

การช่วยให้ร่างกายสามารถมีภูมิต้านทานแข็งแรง นอกจากการทำงานของโกรทฮอร์โมนไปเสริมความแข็งแรงของต่อมไทมัสที่กระดูกไหปลาร้าแล้ว เราอาจได้สารต่อต้านอนุมูลอิสระจากการทานสมุนไพร เช่นสะระแหน่ ผักชี ใบพีช ใบมะละกอ หรือใบวัชพืชชื่อแดนดรีล่อน และไวตามิน เช่น เบต้าคาโรทีน ไวตามินเอ อี ซี และเซเลเนี่ยม ทานพืชผักสีเขียวสด สาหร่าย และต้องทานอาหารหลายๆ อย่าง เพื่อให้ได้ไวตามินหลากหลายนานาประเภท ดื่มน้ำบริสุทธิ์ เช่นน้ำกลั่นสำหรับดื่มเป็นต้น และควรพักผ่อนนอนหลับให้เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย ออกกำลังในที่มีออกซิเจนเป็นประจำ พักจิตทำสมาธิบ้างพอสมควร